رویاسازان بکراندیش
در حال بارگذاری...
در این مقاله سعی می کنم در مورد برنامه فیزیکی و عناصر مشترک برای طراحی داخلی فضای فروشگاه صحبت کنم. فروشگاه های مختلف با توجه به نوع محصول و ارائه خدمات، وسعت و منطقه قرار گیری و همین طور نوع کاربران و ... فضاهای متفاوتی دارند.
اما با این وجود بخش های مشترکی هم در این بین هست. در این مقاله در مورد قسمت های مشترک فضاهای فروشگاهی توضیحاتی خواهم داشت.
در واقع این بخش های مشترک در هر فروشگاه به فراخور کیفیت و کمیتی که دارند، به شکل های مختلف طراحی می شوند، که مهم ترین آنها عبارتند از:
طبیعتا اولین تصویری که از یک فروشگاه دیده می شه نمای بیرونی و ویترینش هست. بنابراین زیبایی بصری و ایجاد احساس دعوت کنندگی برای عابران، در طراحی ویترین فروشگاه نقش بسیار مهمی رو ایفا می کنه.
شکل، فرم و متریال نمای بیرونی فروشگاه و محوطه خارجی، ورودی و پیش ورودی، تابلو، رنگ و نورپردازی، در اصلی و دستگیره اش ، نحوه ی چیدمان ویترین، و حتی رایحه ای که در مقابل فضای خارجی فروشگاه حس می شه، در میزان تاثیرگذاری و جلب نظر مخاطب اهمیت داره.
طوری که هماهنگی همه ی این موارد با هم یک کلیت منسجم رو می سازه.
اما بین تمامی این موارد ویترین اولین و شاید مهم ترین عنصری هست که در نگاه اول، از یک فروشگاه دیده می شه.
طوری که حتی بزرگی ابعاد طول و عرضش نوعی اعتبار برای فروشگاه محسوب می شه که به خریدار در مورد کیفیت کالا، احساس امنیت روانی می ده.
طراحی ویترین فروشگاه، یک بحث تخصصی هست که در میزان فروش یک برند، نقش مهمی ایفا می کنه. برای اطلاعت بیشتر در این زمینه، می تونید مقاله " طراحی ویترین" رو مطالعه کنید.
در طراحی قسمت ورودی فروشگاه، به سه موضوع باید از قبل فکر بشه. این سه مورد شامل موارد زیر هستند:
بهترین طراحی زمانی هست که فضای دور ساختمان فروشگاه باز باشه و امکان طراحی هر کدام از این ورودی ها در منطقه ای جداگانه انجام بشه. موضوع مهم این هست که هر سه این ورودی ها یکی نباشند. رعایت این موضوع خصوصا برای ورودی اصلی مشتریان اهمیت ویژه ای داره؛ چون در، بدو ورود به فروشگاه باعث احساس آرامش روانی می شه.
البته ممکن است که مساحت فروشگاه به قدری کم باشه که یک ورودی برای تمامی این موارد در نظر گرفته. اما همیشه بهترین راه حل این است که ورودی مشتریان رو به خیابان اصلی و در منطقه پر تردد باشه.
در صورتی که پارکینگ اختصاصی برای فروشگاه وجود داشته باشه، باید محل پارکینگ به ورودی مشتریان نزدیک باشه تا دسترسی به فروشگاه به راحت ترین شکل ممکن تامین بشه. ضمن اینکه مشتریان این امکان رو داشته باشند تا کالایی رو که تهیه کردن راحت به ماشین منتقل کنند. همیشه باید ورودی مشتریان به نحوی در خور و شایسته طراحی بشه که با پارکینگ تداخل نداشته باشه.
موقعیت قرارگیری ورودی فروشگاه می تونه به شکل های متفاوت باشه. به عنوان مثال وقتی وسط بنا قرار بگیره، به مشتری امکان چرخش زاویه دید می ده. به نحوی که می تونه به محیط پیرامونش مسلط بشه و به قسمت مورد نظرش در فروشگاه بره.
در واقع ورودی های میانی این امکان را به مشتریان خواهد داد که از سمت چپ و یا از سمت راست شروع به ملاحظه اجناس کنند، اما در فروشگاه های که ورودی یک سمت هست، در واقع یک مسیر مشخص برای مشاهده کالا به مشتری داده میشه.
نمونه ای از ورودی فروشگاه از قسمت کناری
نمونه ای از ورودی فروشگاه از قسمت میانی
بنابراین اولین نکته ای که طراح، در طرح ریزی پلان سیرکولاسیون باید در نظر بگیرد، محل قرار گیری در ورودی هست. این موضوع از این بابت مهم هست که تداخلی در مسیرهای حرکتی افراد و ازدحام جعیت در مقابل در ورودی اتفاق نیوفته.
علاوه بر این آهن کشی قفسه ها و استند ها باید طوری انجام بشه که با باز و بسته شدن در ورودی تداخل نداشته باشه. به همین دلیل یکی از گزینه های مناسب در های اتوماتیک هست.
انواع ورودی فروشگاه شامل حالت های زیر هست:
در فروشگاه های مختلف با توجه به وسعت فضا و نوع کالایی که به فروش می رسه، بخش فروش کالا طراحی و سامان دهی خاص خودش رو داره. طراحی و ساخت استند ها و قفسه های فروش، در انواع شکل ها انجام می شه و یکی از جذاب ترین بخش های طراحی داخلی فضای فروشگاهی، طراحی حوزه ی فروش هست. قسمتی که قراره طراح طوری مخاطب رو به وجد بیاره که به خرید بیشتر کالا ترغیب بشه.
بنابراین طراح باید تاثیر روانی مطلوبی نسبت به کالا در ذهن مشتری ایجاد کنه.
بهترین حالت این هست که طراح کل پروژه رو به صورت سه بعدی آماده کنه تا بتونه به راحتی قسمت های فروش کالا رو جا به جا کنه تا به بهترین چیدمان فضایی برسه.
البته بحث زیبایی شناسی در این قسمت خیلی مهم هست، اما مهم ترین الویت طراح باید این باشه که اجناس با وضوح و راحتی کامل در اختیار مشتری قرار بگیره.
این موضوع باعث ترغیب مشتری برای بازگشت به فضا و خرید مجدد می شه.
بنابراین اصول ترتیبی در طراحی قفسه ها و استند ها باید رعایت بشه. طبقه بندی واضح و صحیح برای اجناس باعث جلوگیری از سردرگمی مشتریان می شه. فرم و شکل قفسه ها و دکورهای فروش باید قابل اصلاح باشه تا امکان ایجاد تنوع در چیدمان کالای جدید ایجاد بشه.
توجه به نور پرداری مناسب در این قسمت بسیار مهم هست. به این دلیل که اگر محل قرار گیری نورهای موضعی به درستی انجام نشه مشتری نمی تونه رنگ اجناس رو به درستی تشخیص بده.
قفسه های فروش کالا در طرح ها و شکل های مختلف، و با متریال های مختلفی مثل چوب، پلکسی، کورین، MDF و استیل و آهن ساخته می شه. اینکه از کدام یکی از این متریال ها استفاده بشه اول به نوع طرح پیشنهادی طراح بر می گرده و دوم به وزن کالایی که روی اونها قرار می گیره.
به عنوان مثال در فروشگا های خاص و لوکس مثل جواهر فروشی و ... باید از متریال های براق مانند شیشه و استیل و .... استفاده کرد، در حالی که در فروشگاه های پر رفت و آمد مثل فروشگاه های بزرگ مواد غذایی و ... باید به مقاوت و ایستایی متریال قفسه ها بیشتر توجه کرد تا بحث زیبایی شناسی.
انواع قفسه ها از لحاظ امکان نگهداری کالا شامل:
قفسه های معمولی، هم به صورت یک طرفه می تونن طراحی بشن و هم به صورت دو طرفه و آزاد در محوطه. این قفسه ها بیشتر در فروشگاه های لباس و مواد غذایی استفاده می شوند.
در جانمایی قفسه های فروشگاه علاوه بر در نظر گرفتن نظم در چیدمان، باید مسیر حرکت مشتری طوری در نظر گرفته بشه که بدون تداخل با جمعیت به راحتی بتونه چرخ دستی رو بردارند و کل اجناس رو ببینند و بعد از خرید کالا به راحتی به صندوق برسند. بنابراین عرض مسیر راهروها به راحتی باید برای تردد دو نفر مناسب باشند.
به علاوه جنسیت و سن مشتریان در طراحی مسیر های حرکتی، ابعاد و اندازه و ارتفاع قفسه ها مهم هست. در انتخاب رنگ و جنس قفسه ها سلیقه های مردانه و زنانه و کودکانه متفاوت هست. ضمن اینکه در فروشگاه های کیف و لباس،محل قرار گیری و ابعاد اتاق پرو و صندلی ها برای تست کفش با تناسب سن و جنس مشتریان متفاوت خواهد بود.
در مقاله "استانداردها در طراحی فروشگاه" در مورد ابعاد و اندازه های قفسه های فروش توضیحات بیشتری خواهم داشت.
برای تمامی فروشگاه ها بخش اداری مخصوص فضا طراحی نمی شه، اما اتاق مدیریت در فروشگاه های کوچکتر هم می تونه تعبیه بشه. البته در فروشگاه های خیلی کوچک مثل بوتیک ها این قسمت کاملا از طراحی حذف می شه.
آخرین مرحله ی حضور مشتری در فروشگاه، مقابل صندوق و کانتر فروش است. بنابراین این قسمت تا جایی که امکان دارد باید نزدیک در خروجی فروشگاه طراحی بشه. ضمن اینکه در طراحی این بخش باید فضای مکث در نظر گرفته بشه تا مشتریان به راحتی بتونن در فضای انتظار قرار بگیرند.
این موضوع به خصوص در فروشگاه هایی که ورودی و خروجی یکسان است باید بیشتر مورد توجه قرار بگیره، زیرا ازدحام جمعیت در مقابل فضای ورودی باعث می شه مشتری برای ورود به فضا و خرید کردن، احساس آرامش نداشته باشه.
به علاوه قرار گیری مسئول کنترل ورود و خروج در این قسمت باعث برقراری امنیت در فضا می شه.
نوع و حجم کالا، حجم عرضه محصولات و همین طور میزان فروش روزانه ی کالا، در تعیین مساحت انبار بسیار موثر است. گاهی اوقات نوع محصولات طوری هست که اصلا امکان انبار کردن آنها وجود نداره، مانند گل و ...
نوع محصولات تعیین می کنه که انبار چه دمایی داشته باشه. به عنوان مثال حبوبات و موارد این چنینی امکان نگهداری در دمای معمولی را دارند، در حالی که مواد غذایی دیگر مثل مرغ و ماهی و... باید در یخچال های مخصوص نگهداری بشن.
در مورد انبار ها موضوع حمل و نقل و تخلیه بار باید در نظر گرفته بشه، تا این پروسه به راحتی اتفاق بیوفته.
پارکینگ فروشگاه ، یک بخش اضافه شده به مجموعه است که رفاه بیشتری برای مشتری ایجاد می کنه. مهم ترین بخش در طراحی این قسمت راحتی و سهولت در دسترسی به آن هست. خصوصا که باید تردد سالمندان و قشر آسیب پذیر به راحتی انجام بشه.
سخن آخر
در دومین مرحله از مراحل طراحی فروشگاه، طراح باید فضاهای اصلی و فرعی را در فضا جانمایی کند. در این مقاله توضیحاتی در مورد فضاهای اصلی و متداول در مجموعه های فروشگاهی صحبت کردم. در مقالات بعدی به توضیح این موارد به صورت جزئی تر و تخصصی تر خواهم پرداخت.
در این مقاله سعی می کنم در مورد برنامه فیزیکی و عناصر مشترک برای طراحی داخلی فضای فروشگاه صحبت کنم. فروشگاه های مختلف با توجه به نوع محصول و ارائه خدمات، وسعت و منطقه قرار گیری و همین طور نوع کاربران و ... فضاهای متفاوتی دارند.
اما با این وجود بخش های مشترکی هم در این بین هست. در این مقاله در مورد قسمت های مشترک فضاهای فروشگاهی توضیحاتی خواهم داشت.
در واقع این بخش های مشترک در هر فروشگاه به فراخور کیفیت و کمیتی که دارند، به شکل های مختلف طراحی می شوند، که مهم ترین آنها عبارتند از:
طبیعتا اولین تصویری که از یک فروشگاه دیده می شه نمای بیرونی و ویترینش هست. بنابراین زیبایی بصری و ایجاد احساس دعوت کنندگی برای عابران، در طراحی ویترین فروشگاه نقش بسیار مهمی رو ایفا می کنه.
شکل، فرم و متریال نمای بیرونی فروشگاه و محوطه خارجی، ورودی و پیش ورودی، تابلو، رنگ و نورپردازی، در اصلی و دستگیره اش ، نحوه ی چیدمان ویترین، و حتی رایحه ای که در مقابل فضای خارجی فروشگاه حس می شه، در میزان تاثیرگذاری و جلب نظر مخاطب اهمیت داره.
طوری که هماهنگی همه ی این موارد با هم یک کلیت منسجم رو می سازه.
اما بین تمامی این موارد ویترین اولین و شاید مهم ترین عنصری هست که در نگاه اول، از یک فروشگاه دیده می شه.
طوری که حتی بزرگی ابعاد طول و عرضش نوعی اعتبار برای فروشگاه محسوب می شه که به خریدار در مورد کیفیت کالا، احساس امنیت روانی می ده.
طراحی ویترین فروشگاه، یک بحث تخصصی هست که در میزان فروش یک برند، نقش مهمی ایفا می کنه. برای اطلاعت بیشتر در این زمینه، می تونید مقاله " طراحی ویترین" رو مطالعه کنید.
در طراحی قسمت ورودی فروشگاه، به سه موضوع باید از قبل فکر بشه. این سه مورد شامل موارد زیر هستند:
بهترین طراحی زمانی هست که فضای دور ساختمان فروشگاه باز باشه و امکان طراحی هر کدام از این ورودی ها در منطقه ای جداگانه انجام بشه. موضوع مهم این هست که هر سه این ورودی ها یکی نباشند. رعایت این موضوع خصوصا برای ورودی اصلی مشتریان اهمیت ویژه ای داره؛ چون در، بدو ورود به فروشگاه باعث احساس آرامش روانی می شه.
البته ممکن است که مساحت فروشگاه به قدری کم باشه که یک ورودی برای تمامی این موارد در نظر گرفته. اما همیشه بهترین راه حل این است که ورودی مشتریان رو به خیابان اصلی و در منطقه پر تردد باشه.
در صورتی که پارکینگ اختصاصی برای فروشگاه وجود داشته باشه، باید محل پارکینگ به ورودی مشتریان نزدیک باشه تا دسترسی به فروشگاه به راحت ترین شکل ممکن تامین بشه. ضمن اینکه مشتریان این امکان رو داشته باشند تا کالایی رو که تهیه کردن راحت به ماشین منتقل کنند. همیشه باید ورودی مشتریان به نحوی در خور و شایسته طراحی بشه که با پارکینگ تداخل نداشته باشه.
موقعیت قرارگیری ورودی فروشگاه می تونه به شکل های متفاوت باشه. به عنوان مثال وقتی وسط بنا قرار بگیره، به مشتری امکان چرخش زاویه دید می ده. به نحوی که می تونه به محیط پیرامونش مسلط بشه و به قسمت مورد نظرش در فروشگاه بره.
در واقع ورودی های میانی این امکان را به مشتریان خواهد داد که از سمت چپ و یا از سمت راست شروع به ملاحظه اجناس کنند، اما در فروشگاه های که ورودی یک سمت هست، در واقع یک مسیر مشخص برای مشاهده کالا به مشتری داده میشه.
نمونه ای از ورودی فروشگاه از قسمت کناری
نمونه ای از ورودی فروشگاه از قسمت میانی
بنابراین اولین نکته ای که طراح، در طرح ریزی پلان سیرکولاسیون باید در نظر بگیرد، محل قرار گیری در ورودی هست. این موضوع از این بابت مهم هست که تداخلی در مسیرهای حرکتی افراد و ازدحام جعیت در مقابل در ورودی اتفاق نیوفته.
علاوه بر این آهن کشی قفسه ها و استند ها باید طوری انجام بشه که با باز و بسته شدن در ورودی تداخل نداشته باشه. به همین دلیل یکی از گزینه های مناسب در های اتوماتیک هست.
انواع ورودی فروشگاه شامل حالت های زیر هست:
در فروشگاه های مختلف با توجه به وسعت فضا و نوع کالایی که به فروش می رسه، بخش فروش کالا طراحی و سامان دهی خاص خودش رو داره. طراحی و ساخت استند ها و قفسه های فروش، در انواع شکل ها انجام می شه و یکی از جذاب ترین بخش های طراحی داخلی فضای فروشگاهی، طراحی حوزه ی فروش هست. قسمتی که قراره طراح طوری مخاطب رو به وجد بیاره که به خرید بیشتر کالا ترغیب بشه.
بنابراین طراح باید تاثیر روانی مطلوبی نسبت به کالا در ذهن مشتری ایجاد کنه.
بهترین حالت این هست که طراح کل پروژه رو به صورت سه بعدی آماده کنه تا بتونه به راحتی قسمت های فروش کالا رو جا به جا کنه تا به بهترین چیدمان فضایی برسه.
البته بحث زیبایی شناسی در این قسمت خیلی مهم هست، اما مهم ترین الویت طراح باید این باشه که اجناس با وضوح و راحتی کامل در اختیار مشتری قرار بگیره.
این موضوع باعث ترغیب مشتری برای بازگشت به فضا و خرید مجدد می شه.
بنابراین اصول ترتیبی در طراحی قفسه ها و استند ها باید رعایت بشه. طبقه بندی واضح و صحیح برای اجناس باعث جلوگیری از سردرگمی مشتریان می شه. فرم و شکل قفسه ها و دکورهای فروش باید قابل اصلاح باشه تا امکان ایجاد تنوع در چیدمان کالای جدید ایجاد بشه.
توجه به نور پرداری مناسب در این قسمت بسیار مهم هست. به این دلیل که اگر محل قرار گیری نورهای موضعی به درستی انجام نشه مشتری نمی تونه رنگ اجناس رو به درستی تشخیص بده.
قفسه های فروش کالا در طرح ها و شکل های مختلف، و با متریال های مختلفی مثل چوب، پلکسی، کورین، MDF و استیل و آهن ساخته می شه. اینکه از کدام یکی از این متریال ها استفاده بشه اول به نوع طرح پیشنهادی طراح بر می گرده و دوم به وزن کالایی که روی اونها قرار می گیره.
به عنوان مثال در فروشگا های خاص و لوکس مثل جواهر فروشی و ... باید از متریال های براق مانند شیشه و استیل و .... استفاده کرد، در حالی که در فروشگاه های پر رفت و آمد مثل فروشگاه های بزرگ مواد غذایی و ... باید به مقاوت و ایستایی متریال قفسه ها بیشتر توجه کرد تا بحث زیبایی شناسی.
انواع قفسه ها از لحاظ امکان نگهداری کالا شامل:
قفسه های معمولی، هم به صورت یک طرفه می تونن طراحی بشن و هم به صورت دو طرفه و آزاد در محوطه. این قفسه ها بیشتر در فروشگاه های لباس و مواد غذایی استفاده می شوند.
در جانمایی قفسه های فروشگاه علاوه بر در نظر گرفتن نظم در چیدمان، باید مسیر حرکت مشتری طوری در نظر گرفته بشه که بدون تداخل با جمعیت به راحتی بتونه چرخ دستی رو بردارند و کل اجناس رو ببینند و بعد از خرید کالا به راحتی به صندوق برسند. بنابراین عرض مسیر راهروها به راحتی باید برای تردد دو نفر مناسب باشند.
به علاوه جنسیت و سن مشتریان در طراحی مسیر های حرکتی، ابعاد و اندازه و ارتفاع قفسه ها مهم هست. در انتخاب رنگ و جنس قفسه ها سلیقه های مردانه و زنانه و کودکانه متفاوت هست. ضمن اینکه در فروشگاه های کیف و لباس،محل قرار گیری و ابعاد اتاق پرو و صندلی ها برای تست کفش با تناسب سن و جنس مشتریان متفاوت خواهد بود.
در مقاله "استانداردها در طراحی فروشگاه" در مورد ابعاد و اندازه های قفسه های فروش توضیحات بیشتری خواهم داشت.
برای تمامی فروشگاه ها بخش اداری مخصوص فضا طراحی نمی شه، اما اتاق مدیریت در فروشگاه های کوچکتر هم می تونه تعبیه بشه. البته در فروشگاه های خیلی کوچک مثل بوتیک ها این قسمت کاملا از طراحی حذف می شه.
آخرین مرحله ی حضور مشتری در فروشگاه، مقابل صندوق و کانتر فروش است. بنابراین این قسمت تا جایی که امکان دارد باید نزدیک در خروجی فروشگاه طراحی بشه. ضمن اینکه در طراحی این بخش باید فضای مکث در نظر گرفته بشه تا مشتریان به راحتی بتونن در فضای انتظار قرار بگیرند.
این موضوع به خصوص در فروشگاه هایی که ورودی و خروجی یکسان است باید بیشتر مورد توجه قرار بگیره، زیرا ازدحام جمعیت در مقابل فضای ورودی باعث می شه مشتری برای ورود به فضا و خرید کردن، احساس آرامش نداشته باشه.
به علاوه قرار گیری مسئول کنترل ورود و خروج در این قسمت باعث برقراری امنیت در فضا می شه.
نوع و حجم کالا، حجم عرضه محصولات و همین طور میزان فروش روزانه ی کالا، در تعیین مساحت انبار بسیار موثر است. گاهی اوقات نوع محصولات طوری هست که اصلا امکان انبار کردن آنها وجود نداره، مانند گل و ...
نوع محصولات تعیین می کنه که انبار چه دمایی داشته باشه. به عنوان مثال حبوبات و موارد این چنینی امکان نگهداری در دمای معمولی را دارند، در حالی که مواد غذایی دیگر مثل مرغ و ماهی و... باید در یخچال های مخصوص نگهداری بشن.
در مورد انبار ها موضوع حمل و نقل و تخلیه بار باید در نظر گرفته بشه، تا این پروسه به راحتی اتفاق بیوفته.
پارکینگ فروشگاه ، یک بخش اضافه شده به مجموعه است که رفاه بیشتری برای مشتری ایجاد می کنه. مهم ترین بخش در طراحی این قسمت راحتی و سهولت در دسترسی به آن هست. خصوصا که باید تردد سالمندان و قشر آسیب پذیر به راحتی انجام بشه.
سخن آخر
در دومین مرحله از مراحل طراحی فروشگاه، طراح باید فضاهای اصلی و فرعی را در فضا جانمایی کند. در این مقاله توضیحاتی در مورد فضاهای اصلی و متداول در مجموعه های فروشگاهی صحبت کردم. در مقالات بعدی به توضیح این موارد به صورت جزئی تر و تخصصی تر خواهم پرداخت.
