رویاسازان بکراندیش
در حال بارگذاری...
هنر سفالگری از قدیمی ترین هنرهای بشر است. خاک به عنوان ابتدایی ترین متریالی بوده که به راحتی در دسترس انسان ها اولیه تمدن یافته قرار داشته؛ بنابراین به نوعی هنر سفالگری سرمنشاء هنر تولید کاشی و سرامیک محسوب می شه.
اما با ادامه ی پیشرفتی که صنعت سفالگری داشت، روش های تولید آن هم دچار تغییر شد، در این راستا شکل و نوع پخت در کوره ها هم تغییر یافت و وسایل و تجهیزات دیگه ای مثل چرخ های سفالگری به این حرفه اضافه شد. با گذشت زمان رنگ کاری سفالینه ها از طریق استفاده از رنگ ها و لعاب کاری ها در این هنر گسترش پیدا کرد.
قدمت لعابکاری کردن کاشی ها به حدود ۵۰۰۰ سال پیش بر می گرده، که در واقع با این کار هم کاشی ها ضد اب می شدند و هم امکان نقاشی کردن واجرای طرح و نقش بر روی ظروف سفالی و کاشی ها به وجود اومد.
بعد از اسلام گرایش به سمت استفاده از ظروف سفالی به جای ظروف فلزی قبل (که اغلب از جنس طلا و نفره بودند) بیشتر شد؛ بنابراین این هنر بسیار رشد کرد تا جایی که برای تزیین و طراحی محراب های مساجد و طاق و گنبد های امکان مذهبی استفاده می شدند. امکان ضد آب کردن کاشی ها این شرایط رو ایجاد کرد که برای دیوار حمام ها، ساخت حوضچه ها و آبنماها، خمره ها، و حتی شیب بندی بام ها از اونها استفاده بشه.
در رابطه با طاق و گنبد ها در مقاله "انواع طاق و گنبد ها" توضیحات بیشتری هست که می تونید مطالعه بفرمایین. در ادامه در رابطه با انواع کاشی ها صحبت خواهم کرد.
اولین گروهی که به این نتیجه رسیدن که با پختن کاشی ها می تونن محصول مقاوم تر و همین طور ضد آبی رو تولید کنند مصری ها بودند. تا جایی که در بین بسیاری از تمدن ها باستانی استفاده کردن از کاشی های پخته شده ی مربعی شکل بسیار مرسوم بود و به عنوان المان دکور و تزیین در بناهای معماری مورد استفاده قرار می گرفت.
در شهر های قدیمی که در بین النهرین وجود داشت ساختمانها رو اغلب با سفالیه های قرمزی می ساختند که، لعابکاری هم نشده بودند و این کار به نحوی باحث ایجاد رنگ بر روی شکل نمای ساختمان محسوب می شد. در تمدن چین از ماده ای به نام کائولین که نوعی رس سفید رنگ بود استفاده می کردند، محصول سرامیکی سفید رنگی که بسیار مقاوم بود و در زبان چینی (Porcelain) نامیده می شد.
در قرون وسطی در کشور های اروپایی از کاشی ها به عنوان کفپوش کلیسا ها استفاده می کردند. بیزاسنها، در تمام کشورهای اروپایی از کاشی های کوچک به بهترین و زیباترین شکل ممکن استفاده می کردند. به این صورت که از طریق کاشی و شیشه و سنگ هایی که الگوی موزاییکی داشتند طرح هایی رو خلق می کردند که به بهترین شکل ممکن اصول زیبایی شناسی رو رعایت می کرد و بسیار پر مفهوم و زیبا بود.
کاشی های چینی یک عنصر و متریال تزیینی بودن که برای طراحی فضاهای داخلی و خارجی بنا، در کشورهای آسیای جنوبی، اسپانیا، آفریقای شمالی و حتی در اروپا بسیار مورد استفاده قرار می گرفتند. بنابراین ایران هم از این قاعده مستثنی نبود و سرامیک های ایرانی از کاشی های چینی بسیار تاثیر می گرفتند.
اما به دلیل توجه ویژه ای که به هنر اسلامی در کشور ما وجود داشت، صنعتگران تمایل ویژهای به استفاده کردن از کاشی هایی که رنگ روشن داشتند و مرصح کاری شده بوندو بافت های پیچیده به صورت منقوش در اومده بودند، پیدا کردند.
کاشی های لعابدار پررنگ به شکل موزاییک های بزرگ تولید شد که در طیف های رنگی مختلف کنار هم چیده می شدند، در واقع در سبک معماری اسلامی به واسطه ی استفاده از این متریال رنگ های بسیار نابی خلق می شد.
به نحوی که هنرمندان مسلمان از اکسید فلزاتی مثل: قلع، مس، کبالت، منیزیم و ... برای رنگ و لعابکاری کاشی ها استفاده می کردند، که این کار نه تنها باعث مقاوم تر شدن کاشی ها می شد بلکه باعث می شد خروجی کار محصولی بسیار درخشنده و زیبا باشه. بنابراین کاشی هایی در ابعاد، اندازه و شکل های مختلف تولید می شد.
در ایتالیا در حدود قرن پانزدهم میلادی استفاده کردن از کاشی هایی که از طریق اکسید فلزات لعابدار شده بوند بسیار رواج پیدا کرد، و به تدریج صنعتگران مناطق شمالی ایتالیا و همین طور مراکز تجاری مهمی که در اروپا وجود داشت به این المان های تزیینی برای دکور کردن علاقه مند شدند.
این علاقه به نحوی بود که حتی در معماری به سبک مدرن هم هنوز از این موتیف ها استفاده می شه مثل: کاشی دلف ( از دلف واقع در هند) و کاشی ماجولیکا ( از مایورکای واقع در اسپانیا).
این کار به نوعی شبیه قالب زدن شیرینی ها در هنر شیرینی پزی هست، به این صورت که صنعتگران ملات رو پهن کرده و بعد از مسطع کردن اون، از هر قالب و شکلی استفاده می کنند. این روش برش دادن به هر شکلی که باشه مهم نیست، مهم اینه که برای مقاوم شدن به پخته شدن نیاز داره.
اما جالبه که بدون چیزی که در تعیین قیمت کاشی ها تاثیر گذار هست تنها متریال و میزان خالص بودن خاک رس نیست، بلکه دفعات و دمای پخت کاشی در کوره ها در کیفیت کاشی ها بسیار موثره. این دما بین ۹۰۰ درجه فارنهایت تا ۲۵۰۰ درجه فارنهایت می تونه تغییر کنه.
به این صورت که دمای کم کوره باعث ایجاد خلل و فرج در کاشی شده و کاشی و لعاب اون در نهایت نرمتره، اما هرچقدر این دما بالا تر بره، تراکم کاشی بالا تر می ره و لعاب اون محکم تر می شه.
لعاب ها از جنس سلیس هستند که یک لایه ی براق شیشه ای مانند رو بر روی سطح کاشی تشکلی می دن.
تناسبات کاشی ها برای کف و دیوار به صورت 2*2 و 1*2 هست که می تونه با ابعاد حدود 50 سانتی متر هم تولید بشه. که حتی می تونه به صورت یک بوم نقاشی پر از شکل و رنگ باشه. از نظر کیفی کاشی باید بتونه درجه حرارتی بین صد تا بیست درجه سانتیگراد رو تحمل کنه بدون اینکه هیچ نشونه ای از ترک در لعاب یا بدنه ی اون ایجاد بشه.
از کاشی ها در آشپزخانه ها، حمام و سرویس های بهداشتی، حوض ها و استخر ها و سایر فضاهای بهداشتی استفاده میشه.کاربرد های دیگه ی کاشی می تونه برای کفپوش ها باشه؛ چون این متریال هم ضد سایش هست هم ومقاوم در برای حرارت و الکتریسیته، بنابراین می تونه برای کفپوش قسمت های بهداشتی در فضاهای مسکونی، آزمایشگاه ها و همین طور کارخانه های مواد شیمیایی استفاده بشه.
هنر سفالگری از قدیمی ترین هنرهای بشر است. خاک به عنوان ابتدایی ترین متریالی بوده که به راحتی در دسترس انسان ها اولیه تمدن یافته قرار داشته؛ بنابراین به نوعی هنر سفالگری سرمنشاء هنر تولید کاشی و سرامیک محسوب می شه.
اما با ادامه ی پیشرفتی که صنعت سفالگری داشت، روش های تولید آن هم دچار تغییر شد، در این راستا شکل و نوع پخت در کوره ها هم تغییر یافت و وسایل و تجهیزات دیگه ای مثل چرخ های سفالگری به این حرفه اضافه شد. با گذشت زمان رنگ کاری سفالینه ها از طریق استفاده از رنگ ها و لعاب کاری ها در این هنر گسترش پیدا کرد.
قدمت لعابکاری کردن کاشی ها به حدود ۵۰۰۰ سال پیش بر می گرده، که در واقع با این کار هم کاشی ها ضد اب می شدند و هم امکان نقاشی کردن واجرای طرح و نقش بر روی ظروف سفالی و کاشی ها به وجود اومد.
بعد از اسلام گرایش به سمت استفاده از ظروف سفالی به جای ظروف فلزی قبل (که اغلب از جنس طلا و نفره بودند) بیشتر شد؛ بنابراین این هنر بسیار رشد کرد تا جایی که برای تزیین و طراحی محراب های مساجد و طاق و گنبد های امکان مذهبی استفاده می شدند. امکان ضد آب کردن کاشی ها این شرایط رو ایجاد کرد که برای دیوار حمام ها، ساخت حوضچه ها و آبنماها، خمره ها، و حتی شیب بندی بام ها از اونها استفاده بشه.
در رابطه با طاق و گنبد ها در مقاله "انواع طاق و گنبد ها" توضیحات بیشتری هست که می تونید مطالعه بفرمایین. در ادامه در رابطه با انواع کاشی ها صحبت خواهم کرد.
اولین گروهی که به این نتیجه رسیدن که با پختن کاشی ها می تونن محصول مقاوم تر و همین طور ضد آبی رو تولید کنند مصری ها بودند. تا جایی که در بین بسیاری از تمدن ها باستانی استفاده کردن از کاشی های پخته شده ی مربعی شکل بسیار مرسوم بود و به عنوان المان دکور و تزیین در بناهای معماری مورد استفاده قرار می گرفت.
در شهر های قدیمی که در بین النهرین وجود داشت ساختمانها رو اغلب با سفالیه های قرمزی می ساختند که، لعابکاری هم نشده بودند و این کار به نحوی باحث ایجاد رنگ بر روی شکل نمای ساختمان محسوب می شد. در تمدن چین از ماده ای به نام کائولین که نوعی رس سفید رنگ بود استفاده می کردند، محصول سرامیکی سفید رنگی که بسیار مقاوم بود و در زبان چینی (Porcelain) نامیده می شد.
در قرون وسطی در کشور های اروپایی از کاشی ها به عنوان کفپوش کلیسا ها استفاده می کردند. بیزاسنها، در تمام کشورهای اروپایی از کاشی های کوچک به بهترین و زیباترین شکل ممکن استفاده می کردند. به این صورت که از طریق کاشی و شیشه و سنگ هایی که الگوی موزاییکی داشتند طرح هایی رو خلق می کردند که به بهترین شکل ممکن اصول زیبایی شناسی رو رعایت می کرد و بسیار پر مفهوم و زیبا بود.
کاشی های چینی یک عنصر و متریال تزیینی بودن که برای طراحی فضاهای داخلی و خارجی بنا، در کشورهای آسیای جنوبی، اسپانیا، آفریقای شمالی و حتی در اروپا بسیار مورد استفاده قرار می گرفتند. بنابراین ایران هم از این قاعده مستثنی نبود و سرامیک های ایرانی از کاشی های چینی بسیار تاثیر می گرفتند.
اما به دلیل توجه ویژه ای که به هنر اسلامی در کشور ما وجود داشت، صنعتگران تمایل ویژهای به استفاده کردن از کاشی هایی که رنگ روشن داشتند و مرصح کاری شده بوندو بافت های پیچیده به صورت منقوش در اومده بودند، پیدا کردند.
کاشی های لعابدار پررنگ به شکل موزاییک های بزرگ تولید شد که در طیف های رنگی مختلف کنار هم چیده می شدند، در واقع در سبک معماری اسلامی به واسطه ی استفاده از این متریال رنگ های بسیار نابی خلق می شد.
به نحوی که هنرمندان مسلمان از اکسید فلزاتی مثل: قلع، مس، کبالت، منیزیم و ... برای رنگ و لعابکاری کاشی ها استفاده می کردند، که این کار نه تنها باعث مقاوم تر شدن کاشی ها می شد بلکه باعث می شد خروجی کار محصولی بسیار درخشنده و زیبا باشه. بنابراین کاشی هایی در ابعاد، اندازه و شکل های مختلف تولید می شد.
در ایتالیا در حدود قرن پانزدهم میلادی استفاده کردن از کاشی هایی که از طریق اکسید فلزات لعابدار شده بوند بسیار رواج پیدا کرد، و به تدریج صنعتگران مناطق شمالی ایتالیا و همین طور مراکز تجاری مهمی که در اروپا وجود داشت به این المان های تزیینی برای دکور کردن علاقه مند شدند.
این علاقه به نحوی بود که حتی در معماری به سبک مدرن هم هنوز از این موتیف ها استفاده می شه مثل: کاشی دلف ( از دلف واقع در هند) و کاشی ماجولیکا ( از مایورکای واقع در اسپانیا).
این کار به نوعی شبیه قالب زدن شیرینی ها در هنر شیرینی پزی هست، به این صورت که صنعتگران ملات رو پهن کرده و بعد از مسطع کردن اون، از هر قالب و شکلی استفاده می کنند. این روش برش دادن به هر شکلی که باشه مهم نیست، مهم اینه که برای مقاوم شدن به پخته شدن نیاز داره.
اما جالبه که بدون چیزی که در تعیین قیمت کاشی ها تاثیر گذار هست تنها متریال و میزان خالص بودن خاک رس نیست، بلکه دفعات و دمای پخت کاشی در کوره ها در کیفیت کاشی ها بسیار موثره. این دما بین ۹۰۰ درجه فارنهایت تا ۲۵۰۰ درجه فارنهایت می تونه تغییر کنه.
به این صورت که دمای کم کوره باعث ایجاد خلل و فرج در کاشی شده و کاشی و لعاب اون در نهایت نرمتره، اما هرچقدر این دما بالا تر بره، تراکم کاشی بالا تر می ره و لعاب اون محکم تر می شه.
لعاب ها از جنس سلیس هستند که یک لایه ی براق شیشه ای مانند رو بر روی سطح کاشی تشکلی می دن.
تناسبات کاشی ها برای کف و دیوار به صورت 2*2 و 1*2 هست که می تونه با ابعاد حدود 50 سانتی متر هم تولید بشه. که حتی می تونه به صورت یک بوم نقاشی پر از شکل و رنگ باشه. از نظر کیفی کاشی باید بتونه درجه حرارتی بین صد تا بیست درجه سانتیگراد رو تحمل کنه بدون اینکه هیچ نشونه ای از ترک در لعاب یا بدنه ی اون ایجاد بشه.
از کاشی ها در آشپزخانه ها، حمام و سرویس های بهداشتی، حوض ها و استخر ها و سایر فضاهای بهداشتی استفاده میشه.کاربرد های دیگه ی کاشی می تونه برای کفپوش ها باشه؛ چون این متریال هم ضد سایش هست هم ومقاوم در برای حرارت و الکتریسیته، بنابراین می تونه برای کفپوش قسمت های بهداشتی در فضاهای مسکونی، آزمایشگاه ها و همین طور کارخانه های مواد شیمیایی استفاده بشه.
