در بین عنصر دکوراسیون فضای داخلی مبلمان جایگاه ویژه ای داره و یکی از مصنوعات خاص بشر محسوب می شه که نقش بسیار اساسی رو در تعیین سبک طراحی داخلی هر فضا ایفا می کنه.
اهمیت مبلمان در بازسازی یک منزل و دیزاین مجددش خیلی زیاده و طراحان داخلی برای اینکه بین سبک انتخابی و ایجاد زیبایی در فضا تعادل برقرار کنند از مبلمان خیلی کمک می گیرن.
در این مقاله قصد دارم که در رابطه با انواع سبک های مبلمان ها و روند پیدایش و شکلی گیری مبلمان در غرب اشاره ای داشته باشم. البته باید بگم که توضیحات در رابطه با انواع سبک های مبلمان ها بسیار گسترده ست بنابراین در این مقاله تلاش بر این هست که نگاه کاملا خنثی به این مبحث داشته باشم و کلیاتی از مبحث مبلمان که به موضوع معماری داخلی و دکوراسیون ارتباط پیدا می کنه توضیح داده بشه.

مبلمان های توکار که در معماری معاصر بسیار مورد استفاده قرار می گیرند مربوط به سبک مدرن می شن. اما جالبه که بدونید مبلمان های توکار از قدیمی ترین نوع مبلمان ها محسوب می شن، به عنوان مثال صندلی ها و تخت خواب های خانه ای که مربوط به دوران نوسنگی هست، به صورت تکار و غیر قابل جا به جایی ساخته شده.
اولین تلاش هایی که در راستای زندگی بهتر انجام شد ساخت ابزار آلاتی بود که زندگی انسانی رو راحت تر می کرد در پی تلاش انسان برای ساخت محیط مناسب برای زندگی یکی از وسایلی که از ارکان مهم معماری و دکوراسیون داخلی محسوب می شد، مبلمان بود.
شاید بشه گفت که حفره های داخل غار ها اولین نشانه و نمونه از توجه انسان ها به استفاده از مبلمان هاست. ولی به مرور زمان که زندگی شکل متمدن تری به خودش گرفت انتظار افراد در مورد استفاده از وسایل شکل متفاوت تری به خودش گرفت.
همان طور که مبحث معماری در دو بخش یونان و روم مورد بحث و بررسی و تقسیم بندی قرار می گیره، در حقیقت مبحث مبلمان و معماری و دکوراسیون داخلی رو هم باید در این دو بخش ریشه یابی کنیم.

اطلاعات از مبلمان یونان خیل کمه چون در حقیقت مبلمان کمی از  این دوره باقی مونده، و به نوعی می شه گفت که از هنر و نقاشی و آثار ادبی خیلی سخت می شه شکل مبلمان در این دوره رو حدس زد.
آثار باقی مونده بیشتر نشون دهنده ی این موضوع هستند که مبلمان این دوره خیلی بی آرایش بودند. به عنوان مثال " شمل" تنها نیمکتی بوده که دسته و پشتی نداشته و فقط روی چهارپایه سوار بوده که تحقیقات نشون می ده که این مبل فقط برای نشستن نبوده بلکه برای خوابیدن هم از اون استفاده می شده.

یونانی ها ساخت تخت رو از مصری ها الهام گرفته بودند، و اون رو تبدیل به "کلینه" کردند که نه تنها برای نشستن بلکه برای خوابیدن و غذا خوردن هم از اون استفاده می کردند.

برخلاف مبلمان یونان که از طریق ادبیات و نقاشی می شه در موردشون اطلاعات به دست ارود، در مورد مبلمان و معماری داخلی یونان اطلاعات بیشتری در دست هست. در خیلی از موارد پژوهش ها نشون داده که مبلمان یونان و روم خیلی به هم شباهت داره، ولی در مبلمان روم، از نظر فرم و مصالح و مواد از ظریف کاری های بیشتری برخوردار هستند.
علاوه بر این تخت ها در دوران رومیان دارای بخش سری هستند که بلند تر بوده و می شده که به آنها تکیه داده بشه.
در دوران رومیان گنجه های دو در سنگی و و میزهایی که پایه های برنزی داشتند خیلی مورد استفاده قرار می گرفته و به نوعی جزء فرنیچر های جدید دکوراسیون فضا محسوب می شده.

هنر این دوره میراثی است از روم آنتیک . از مبلمان و شرایط معماری و دکوراسیون داخلی این دوره اطلاعات زیادی در دست نیست و هر آنچیزی که باقی مونده از آثار هنری و کتاب های قرون وسطی ست.
تصاویر بجا مونده از مبلمان و دکوراسیون این دوره خطوط عمودی کشیده رو نشون می ده که در اونها اثری از راحتی نیست. گنجه ها تاج های تزیین شده ای داشتند که در وهله ی اول متعلق به کلیسا ها و در وهله ی بعد مربوط به برخی خانه های مرفه بود. البته افراد معمولی در این زمان برای خوابیدن از نیمکت یا تروهه استفاده می کردند.

این سبک از معماری و دکوراسیون داخلی رو بیشتر در کلیساهای بسیار فاخر می تونیم ببینیم. معماری این دوره بر فرم و دکوراسیون خیلی تاثیررگذار بود، طوری که در این دوره به وضوح می تونیم ببینیم که هنر معماری داخلی چطور دیوارهای زمخت رو با تزیینات ظریف زینت بخشی می کنه.
تزیینات دایره وار بر روی پنجره ها و بازشوها، ستون گذاری های تزیین شده و المان های جناقی در معماری داخلی این دوره پدیدار شد. بر این اساس بود که مبلمان هم برای کلیسا ها و بزرگ زادگان دچار تغییر و تحول شد.. برای همین مبلمان های دوره ی رومانسک دیگه نیازهای دکوراسیون داخلی این دوره رو تامین نمی کرد.

نجار ها همان ظریف کاری ها رو بر روی سطوح چوبی انجام می دادن که در معماری و دکوراسیون فضا هم بهش اهمیت داده می شد. البته اطلاعات ما از این موارد تنها بر گرفته از کتب تارخی و نقاشی ها نیست، مبلمان و دکوراسیون داخلی در این دوره به طرز شگرفی به هنر دکوراسیون دوره های بعد تاثیر گذاشته بود که می شه کاملا فهمید.
از مبلمان های لوکس این دوره که در فضاهای داخلی خیلی مورد استفاده قرار می گرفت می شه به، فرم های جعبه ای شکل نشیمن، تخت های سقف دا، میز های منقوش جعبه ایف صندلی های پشتی دار و گنجه های لوکس اشاره کرد.

 مشخصه ی این دوره بازگشت به زمان سبک آنتیک تا رومانسک هست. مبلمان های جدید در فلورانس و توسکانا حتی در زمان حاضر هم سعی می کنند از معماری برای ساخت بهره و الهام بگیرند.
جدایی بخش های باربر و تزیینی در این دوره حتی بیشتر از دوره ی گوتیک هم به چشم می خوره. اجزای دوباره زنده شده ی دوره ی آنتیک هماون طور که در معماری داخلی هم مورد استفاده قرار می گرفتند حالا در این دوره بر روی مبل ها به صورت منقوش در می آمدند.

دکوراسیون و معماری داخلی فضاها هم به همین ترتیب تحت تاثیر قرار گرفت و و متریال های لوکس تری مثل سنگ مرمر و پارکت برای کف و همین طور دیوارهای قاب بندی شده و سقف های جعبه ای هم در این دوره از المان های دیزاین فضا محسوب می شدند.
در واقع طراحی مبلمان در این دوره تنها با نگاه کاربردی اونها انجام نمی شه بلکه با هدف تاثیر پذیری و هماهنگی با معماری داخلی فضا هم طراحی و ساخته می شه.
این شیوه به این صورت انجام می شده که یا نقوش برجسته از روی عناصر چوبی تراشیده می شده، یا یا چوب رو ابتدا خالی می کردند و بعد عناصر رو داخلش جایگذاری می کردند یا اینکه مستقیم بر روی چوب نقاشی می کردند.

این سبک نوعی رابط بین سبک رنسان و باروک محسوب می شه. هنرمندان گوتیک و شاگردان میکلانژ (یعنی نقاش ها) از سردمداران این سبک بوده اند و خیلی هم تمایل داشتند که از سبک رنسانس دوری کنند.
اونها خیلی تمایل داشتند که از هارمونی و زیبایی شناسی دوره ی گذشته ی خود دور بشن و نوعی هنر فانتزی و بی معنایی و بی هویتی رو در پیش بگیرند.

نشانه های مشخصه ی این سبک به خصوص در تزیینات داخلی و المان های دکورایتو، علائم و نشانه های خطی و نماد های خانواده گی برای خانواده های اصیل بوده که در این حین از ماسک و صورت های انسانی و گل و بته های منقوش هم استفاده می شده.

این سبک اروپایی تمام هنرهای کاهای هنری رو در بر می گیره. علامت های خاص این سبک، در فرم ها و شکل های عظیم، خطوط منحنی به شکل زیاد، و تلاش برای جلب توجه و خودنمایی به شمار میاد.
این سبک از مبلمان چیزی شبیه به یک مد در اروپا می شه و که تنها خانوده های سلطنتی و نجیب زاده گان از این مبل در دکوراسیون منزل هاشون استفاده نمی کردند، بنابراین نیاز به تولید انبوه در این دوره صنعت مبلمان رو دچار تحول و دگرگونی کرد.
در این زمان بود که به جای نجار روکش کار هم فعالیت عمده و گسترده پیدا کرد که نه تنها روکس مبلمان ها رو نصب می کردند بلکه تزینات فضاهای داخلی و دکوراسیون ها رو هم طراحی می کردن و در قالب بروشور ارائه می دادند.

بنابراین حرکتی که از زمان رنسانس شروع شده بود تحول پیدا کرد و معماری و دکوراسیون داخلی فضا شکل واحد تری پیدا کرد، موضوعی که می شه گفت تا اون زمان به اون شکل اتفاق نیوفتاده بود.
از مبلمان های جدیدی که در این دوره ابداع شد می شه از چند مورد مشهور نام برد مثل: قفسه جواهرات لویی، تخت استراحت، میز تحریر، کنسول و کمد. این مبلمان ها در فضاهایی که دکوراسیون داخلی فاخری داشتند استفاده می شدند چون تزینات طلاکاری شده داشتند.

روکوکو به نوعی سبکی کاملا مستقل نیست شاید بشه گفت که این سبک به نوعی مرحله ی آخر سبک باروک هست. روکوکو در دکوراسیون داخلی و صنایع هنری به صورت تاثیر گذار و شاخص عمل کرده، طوری که به جای عظمت باروک نوعی تزیینات بازی گونه در کارهای این سبک دیده می شه.

مبلمان های کوچیک مثل میز جلو مبلی و عسلی ها، کنسول و آینه به عنوان مبلمان های محبوب این دوره هستند که نقش بسیار موثری رو در معماری داخلی و دکوراسیون این دوره بازی میکنند.

این سبک به نوعی بر خلاف سبک باروک و روکوکو بود و به نوعی سبک آنتیک رو الگوی اصلی خودش قرار داد.  

این سبک (آرت نوو)به نوعی، دیگه از مرز های تاریخ گرایی رد می شه. هدف این سبک به وجود اوردن زبانی مستقل در تمامی حوزه های دکوراسیون داخلی و دیزاین فضاست، که با وجود عمر نچندان زیادش تاثیر بسیار عمیقی رو بر هنر دکوراسیون داخلی فضا گذاشت، تحولاتی که به نوعی اساس سبک مدرن شد.

هنرمندان این سبک به نوعی به دنبال ساده گی، زیبایی، هدفمندی و در عین حال صرفه جویی در مصالح بودند ودر عین حال مخالفتی با ساخت غیر دستی و ماشینی وسایل و مبلمان ها نداشتند.

این نام بر گرفته از مدرسه ای معماری در آلمان هست که علاوه بر معماری و معماری داخلی هنرهای تجسمی و دستی رو هم آموزش می داده. هدف این مدرسه عدم توجه به تاریخ گرایی و همین طور آرت نوو بود تا گسستگی زیادی که بین هنر و کاربردی بودن اون وجود داشته برداشته بشه.
ایده های این مدرسه بسیار روشن و راهگشا بوده که در صنعت مبلمان فرم های مدرنی رو تولید کرد.

این واژه بر یک سبک واحد که به عنوان مثال برای گوتیک و رنسانس و ... ازش صحبت کردیم به کار برده نمی شه، بلکه می تونیم بگیم یک واژه ی فشرده شده ست که برای تمام تلاش های بشریت از قرن نوزدهم برای بازنگری در عرصه ی مبلمان، معماری و معماری داخلی و دکوراسیون انجام شده است.

با پیشرفت صنایع و امکان تولید و استفاده از مصالح جدید باعث شد که امروزه طراحان صنعتی و دکوراتورهای فعال در این زمینه بتونن وسالی رو خلق کنند که به راحتی با ایده های ذهنیشون سازگار باشه و بتونن هر فرم و شکل و خلاقیتی که دارند رو بسازند و در دکوراسیون فضاهای داخلی مورد استفاده قرار بدن.

سخن آخر:

استفاده از مبلمان به طور کلی سطحی از فرهنگ رو نشون می ده که نسبتا بالاتر از خط فقر هست و نشانه ای از تفاوت بین انشان های امروزی و انسان های اولیه هست.
شاید بشه گفت صندلی از این جهت مهم ترین نوع مبلمان هست که فرد با نشستن بر روی چهارپایه ای که بالاتر از سطح زمین هست نشون می ده که از سطح فرهنگی بالاتری برخورداره.
 البته از طرفی باید به این موضوع هم توجه داشت که داشتن مبلمان به تنهایی به داشتن فرهنگ دلالت نمی کنه بلکه در واقع فرهنگ استفاده از مبلمان هست که بر زندگی مردم در دوره های مختلف اثر گذاشته.
پس می شه اینطور گفت که اگر طراحی و دکوراسیون داخلی بر شیوه ی تعامل افراد و محیط کار و زندگیشون تاثیرگذاره، در واقع مبلمان جزء لاینفک معماری و دکوراسیون داخلی محسوب می شه.