رویاسازان بکراندیش
در حال بارگذاری...
کاشی ها یکی از المان های تزیینی در معماری و معماری داخلی به سبک اسلامی هستند. کاشی ها باعث درخشش رنگ در فضا می شوند که این موضوع جلوه ی بصری بسیار زیبا و در عین حال آرامش بخشی رو در فضا ایجاد می کنه. نمونه های فاخری از کاشی کاری های اسلامی در کشور ما هست، مثل مسجد شیخ لطف الله.
در این مقاله به طور مشخص ابتدادر مورد المان های کاشی کاری اسلامی صحبت می کنم و سپس در رابطه با نوع مدرن این متریال مطالبی توضیح داده می شه. البته در مقاله "کاشی" و " سرامیک و کاشی در ایران" به طور مفصل در رابطه با کاشی های صحبت کردم که به جهت اطلاعات بیشتر در این زمینه می تونید مطالعه بفرمایین.
کاشی کاری در معماری اسلامی با معنای خاصی انجام می شده. در واقع معنای پشت معماری سنتی ایرانی هست که باعث می شه مخاطب بعد از حضور در فضا از نظر روانشناسی احساس آرامش و آسایش داشته باشه و تاثیر روانی مثبتی رو از فضا بگیره. در ادامه در رابطه با معانی این نقوش توضیح خواهم داد.
همه ما می دانیم که شمسه به عنوان نمادی از الوهیت، نور و وحدانیت در معماری اسلامی محسوب می شود. بهترین نمونه ها از شمسه رو می تونیم در سقف داخلی گنبد مسجد شیخ لطف الله واقع در اصفهان و مقبره شاه نعمت الله ولی واقع در ماهان کرمان ببینیم. از جمله نقش هایی که در تزیین مسجد ها و همین طور مکان های مذهبی می تونیم ببینیم، نقش طاووس هست.
در ورودی مکان های مذهبی به ویژه در دوران صفویه نقش دو طاووس رو به شیوه ی قرینه سازی می تونیم ببینیم. به عنوان مثال این نقش در مسجد امام و همین طور امام زاده هارون واقع در شهر اصفهان، حرم عباسی امام هشتم در مشهد و نیز مجموعه شیخ صفی الدین که در اردبیل واقع شده است می تونیم ببینیم.
از نگاه مسلمانان طاووس پرنده ای بهشتی ست به همین دلیل از این نقش برای دروازه ها استفاده می کردند تا نمادی برای ورود به بهشت باشه. و عقیده عمومی مردم این بود که استفاده از طاووس برای قسمت در ورودی به نوعی نمادی از دفع شیطان تلقی می شده.
کتبیه ها به نوعی المانی دکوراتیو برای بناهای سنتی بوده اند، که حتی امروزه در معماری های سبک مدرن و حتی کلاسیک و نئوکلاسیک، مینیمال شده ی آنها رو می تونیم ببینیم. برای کتیبه ها اسامی اشخاصی چون پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) استفاده می شد چون بر مبنای حدیث ((انا مدینه العلم و علی بابهاً )) این دو بزرگوار به عنوان "باب علم" هستند.
با توجه به نوع بنا از ایات قرانی به تناسب فضا بر روی کتیبه ها استفاده می شد. اغلب این شیوه از تزیینات بر روی کناره ها و یا پشت طاق های ورودی به شکلی نصب می شد که نوعی نماد برای دفع شیاطین باشه و همین طور جمله هایی با تاثیر روانی مثبت برای مومنان.
وجود حوض در تمامی مسجد ها و اماکن مذهبی دیده می شه. همه ی اونها حیاط های دارند که درست در مرکز اونها یک حوض قرار گرفته و شکل دیواره های ساختما در اطراف حوض را به قدری قرینه می ساختند که عدم تناسب و شکستگی های بنا دیده نشده.
فلسفه وجودی حوض قداست اب و امکان وضو گرفتن قبل از نماز بود. گاهی اوقات حوض ها رو زیر سایه بان می ساختند و نمادی از بهشت و آب های روان نهرهای بهشتی هست. این همان تعرفی از بهشت است که در قرآن ذکر شده.
همان طور که در مقاله "کاشی" توضیح دارم کاشی های لعابدار در معماری مدرن امروزی بسیار متداول هستند. کاشی های لعابدار با لعاب های مات، براق و نیمه براق تولید می شن. کاشی های تزیینی امروزه با اشکال متنوعی تولید می شن که بسیاری از اونها برجستگی و فرورفتگی های زیبایی دارند. و همان طور که در مقاله های قبل اشاره شد خاصیت ضد اب و ضد حرارتی اونها بسیار موجب جلب توجه و رضایت مشتریان شده.
در ادامه انواع کاشی های سبک مدرن رو با هم بررسی خواهیم کرد.
در مقاله "انواع دیوارپوش برای فضای داخلی " از کاشی های شیشه ای به عنوان جدا کننده های شفاف صحبت کردم. کاشی ها یا اجر های شیشه ای با شیوه ی پرس کردن خمیر شیشه در قالب هایی با ابعاد تقریبا مشخص تولید می شن. که ابعاد مربعی اونها تقریبا بیست سانتی متر در بیست سانتی متر است وضخامتی حدود هفت و نیم سانتی متر دارد.
کاشی ها از ترکیب خرده های چوب پنبه با رزین به دست میاد که خمیر حاصل شده رو در قالب های خاصی فشرده می کنند. برای اینکه مقاوت محصول بالا بره و رزین دربهترین حالت خودش مواد رو به بهم بچسبونه، مخلوط رو همراه قالب ها داخل کوره و در معرض حرارت قرار می دن. این کاشی ها با ضخامتی در حدود چهار تا هشت میلیمتر دارند.
ابعاد کاشی های مستطیلی سی سانت در پانزده سانتی متر و یا شصت در سی سانتی متر هستند.
بر روی استری انعطاف پذیر لایه ای از وینیل چسبانده اند و با اشکال مربع یا مستطیل یا نواری به نام کاشی های وینیل تولید کرده اند. ابعاد مستطیلی کاشی های وینیلی 15 در 25 سانتی متر و ابعاد نواری اون 2.5 در 90 سانتی متر است. البته این محصول به شکل رول هایی به عرض 50 تا 150 سانتی متر هم تولید می شن، که تنوع رنگ و طرح اونها بسیار بالاست.
وقتی به این ترکیب مواد فلزی اضافه می کنند، کاشی هادی جریان برق می شه و در نتیجه محصولی ضد جرقه تولید می شه که برای استفاده در اتاق های عمل و همین طور اتاق هایی که خاصیت این چنینی دارند انتخاب بسیار خوبی محسوب می شه. كاشي مسي به شکل براق و جلادار، كاشي آلومينيومي که داری لعاب پخته شده است و كاشي روي با پوشش كروم به بازار عرضه می شوند.
متریال روان كننده و پايدار كننده در کنار عناصر رنگ دهنده و همین طور پر كننده آزبستي تولید می شن. این مواد در حالتی که در جه حرارتی بالایی دارند باهم مخلوط می شن و به شکل ورقه هایی در میان که ضخامتی در حدود یک ونیم تا سه میلیمتر دارند. محصول نهایی ورق هایی با رنگ های متنوع است که با ابعاد مربعی بین 20 تا 30 سانتی متر و نواری با طول 45 سانت و عرض 25 تا 30 سانت تولید می شن.
ترکیب فيبر آزبستي و چسبنده های قیری و همین طور مواد رنگ دهنده ی خاص، عناصر تشکیل دهنده ی این متریال هستند. گاهی اوقات برای اینکه انعطاف پذیری اونها افزایش پیدا کنه به این ترکیبات پلي‌استايرين هم اضافه می شه. بعد از ترکیب این مواد با هم اونها رو در تحت فشار زیاد ورقه هایی تولید می کنند که ضخامتی در حدود 3 تا 5 میلیمتر داره.
خروجی حاصل رو به اشکال مستطیلی و مربعی می برند. و یا حتی از اونها نوارهایی به طول 45 سانتی متر و عرض 2.5 تا 5 سانتی متر تهیه می کنند. این محصول در طرح ها و نقش ها و رنگ های مختلف تهیه می شه. امکان نصب اونها بر روي زيرسازي چوبي، و همین طور آسفالت ماستيك يا بتن با چسب قيري وجود داره.
نکته مهم این هست که سطح زیرین باید کاملا تمیز و مسطح باشه چون اگر این موضوع اتفاق نیوفته محصول دچار ترک خردگی می شه. این محصول خاصیت ضد اب داره اما مواد شیمیایی اون رو خراب می کنند. به همین دلیل گزینه انتخابی خوبی برای فضاهای صنعتی نیست.
این محصول معمولا از تفاله های نیشکر ساخته می شه. تایلهایی که از الیاف نیشکر ساخته می شن نه تنها از قدیمی ترین انواع تایل ها هستند بلکه قیمت بسیار ارزانی هم دارند و از گذشته برای ایجاد فضاهای آکوستیک بسیار مورد استفاده قرار می گرفته اند. به این صورت که فیبر ها رو تحت فشار قرار می دادند و با این کار تخته هایی رو تولید می کردند.
این تایل ها رو معمولا سوراخدار تولید می کردند؛ در نتیجه خاصیت اکوستیکی اونها افزایش پیدا می کرد. اما در صورتی که آب به اونها برخورد کنه دچار تغییر شکل و تغییر ابعاد می شن و مقاوت اونها هم کاهش پیدا می کنه. تنوعی که در شکل و فرم ظاهری اونها می تونه ظاهر بشه در حقیقت مربوط به شکل حفره های اونها ست.
البته پیش روی اتش در اونها کم است اما باید بگم که خاصیت ضد حریق ندارند. ابعاد اونها 30 در 30 یا 60 در 60 سانتی متر است.
این تایل ها از پشم های معدنی ساخته می شن. به دلیل بالا بردن خاصیت آکوستیک اونها سوراخدار یا شکافدار تولید می شن. طوری که هر چقدر تعداد سوراخ ها بیشتر بشه میزان هرز انرژی به کم ترین میزان خودش می رشه. این مصالح در ساختمانهای صنعتی، فرهنگی مثل کتابخانه ها و... موسسات علمی مورد استفاده قرار می گیرند.
این تایل ها خاصیت ضد حریق دارند بنابرانی در راهروهای فرار از آتش و مکان های تجمع عمومی می تونن مورد استفاده قرار بگیرن. و در تنوع بالایی از رنگ و طرح و بافت و همین طور امکان اکوستیک بودن تولید می شن. اما موقع رنگ کردن اونها باید دقت کرد که خلل و فرج ها پر نشن تا در نتیجه امکان اکوستیک بودن اونها از بین نره.
این نوع از کاشی ها نوعی متریال میانی از جنس پشم های معدنی داره که باعث بالا رفتن خاصیت اکوستیکی اونها می شه
، اما از تاوه های سوراخدار از جنس فلز ساخته می شن. این تاوه ها می تونن از جنس الومینیوم و ورق های فولادی باشن. که معمولا لعاب پخته شده ی سفید رنگی روی اونها کشیده می شه.
هزینه ی این تایل ها زیاده اما از اونجایی که طول عمر بالا هزینه نگهداری کمی داره به صرفه هست. به یک دستمال نم دار به راحتی تمیز می شه ضمن این که رنگ درخشان روی اون شفافیت و جلوه ی زیبایی به محیط می ده.
سخن آخر:
سعی کردم در تمامی مطالب این مقاله و مقاله ی " کاشی" و همین طور مقاله ی " کاشی و سرامیک در ایران" کلیه نکات مربوط یه کاشی های مدرن و سنتی رو توضیح بدم.
در این مقاله برای شروع نکاتی از کاشی کاری ها و معنای اونها در معماری اسلامی رو توضیح دادم اما امروزه با توجه به گرایش بیشتر افراد به متریال های مقاوم، متنوع، کم هزینه و سریع در اجرا، نکاتی در رابطه با کاشی های مدرن امروزی رو توضیح دادم.
کاشی هایی که برای پروژه های مدرن امروزی برای اکثر فضاها به راحتی اجرا می شن و تمامی نیازها رو تامین می کنند. امکان طراحی پروژه های زیادی با خلاقیت بالا و فرم و شکل های متنوع با این محصولات وجود داره.
کاشی ها یکی از المان های تزیینی در معماری و معماری داخلی به سبک اسلامی هستند. کاشی ها باعث درخشش رنگ در فضا می شوند که این موضوع جلوه ی بصری بسیار زیبا و در عین حال آرامش بخشی رو در فضا ایجاد می کنه. نمونه های فاخری از کاشی کاری های اسلامی در کشور ما هست، مثل مسجد شیخ لطف الله.
در این مقاله به طور مشخص ابتدادر مورد المان های کاشی کاری اسلامی صحبت می کنم و سپس در رابطه با نوع مدرن این متریال مطالبی توضیح داده می شه. البته در مقاله "کاشی" و " سرامیک و کاشی در ایران" به طور مفصل در رابطه با کاشی های صحبت کردم که به جهت اطلاعات بیشتر در این زمینه می تونید مطالعه بفرمایین.
کاشی کاری در معماری اسلامی با معنای خاصی انجام می شده. در واقع معنای پشت معماری سنتی ایرانی هست که باعث می شه مخاطب بعد از حضور در فضا از نظر روانشناسی احساس آرامش و آسایش داشته باشه و تاثیر روانی مثبتی رو از فضا بگیره. در ادامه در رابطه با معانی این نقوش توضیح خواهم داد.
همه ما می دانیم که شمسه به عنوان نمادی از الوهیت، نور و وحدانیت در معماری اسلامی محسوب می شود. بهترین نمونه ها از شمسه رو می تونیم در سقف داخلی گنبد مسجد شیخ لطف الله واقع در اصفهان و مقبره شاه نعمت الله ولی واقع در ماهان کرمان ببینیم. از جمله نقش هایی که در تزیین مسجد ها و همین طور مکان های مذهبی می تونیم ببینیم، نقش طاووس هست.
در ورودی مکان های مذهبی به ویژه در دوران صفویه نقش دو طاووس رو به شیوه ی قرینه سازی می تونیم ببینیم. به عنوان مثال این نقش در مسجد امام و همین طور امام زاده هارون واقع در شهر اصفهان، حرم عباسی امام هشتم در مشهد و نیز مجموعه شیخ صفی الدین که در اردبیل واقع شده است می تونیم ببینیم.
از نگاه مسلمانان طاووس پرنده ای بهشتی ست به همین دلیل از این نقش برای دروازه ها استفاده می کردند تا نمادی برای ورود به بهشت باشه. و عقیده عمومی مردم این بود که استفاده از طاووس برای قسمت در ورودی به نوعی نمادی از دفع شیطان تلقی می شده.
کتبیه ها به نوعی المانی دکوراتیو برای بناهای سنتی بوده اند، که حتی امروزه در معماری های سبک مدرن و حتی کلاسیک و نئوکلاسیک، مینیمال شده ی آنها رو می تونیم ببینیم. برای کتیبه ها اسامی اشخاصی چون پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) استفاده می شد چون بر مبنای حدیث ((انا مدینه العلم و علی بابهاً )) این دو بزرگوار به عنوان "باب علم" هستند.
با توجه به نوع بنا از ایات قرانی به تناسب فضا بر روی کتیبه ها استفاده می شد. اغلب این شیوه از تزیینات بر روی کناره ها و یا پشت طاق های ورودی به شکلی نصب می شد که نوعی نماد برای دفع شیاطین باشه و همین طور جمله هایی با تاثیر روانی مثبت برای مومنان.
وجود حوض در تمامی مسجد ها و اماکن مذهبی دیده می شه. همه ی اونها حیاط های دارند که درست در مرکز اونها یک حوض قرار گرفته و شکل دیواره های ساختما در اطراف حوض را به قدری قرینه می ساختند که عدم تناسب و شکستگی های بنا دیده نشده.
فلسفه وجودی حوض قداست اب و امکان وضو گرفتن قبل از نماز بود. گاهی اوقات حوض ها رو زیر سایه بان می ساختند و نمادی از بهشت و آب های روان نهرهای بهشتی هست. این همان تعرفی از بهشت است که در قرآن ذکر شده.
همان طور که در مقاله "کاشی" توضیح دارم کاشی های لعابدار در معماری مدرن امروزی بسیار متداول هستند. کاشی های لعابدار با لعاب های مات، براق و نیمه براق تولید می شن. کاشی های تزیینی امروزه با اشکال متنوعی تولید می شن که بسیاری از اونها برجستگی و فرورفتگی های زیبایی دارند. و همان طور که در مقاله های قبل اشاره شد خاصیت ضد اب و ضد حرارتی اونها بسیار موجب جلب توجه و رضایت مشتریان شده.
در ادامه انواع کاشی های سبک مدرن رو با هم بررسی خواهیم کرد.
در مقاله "انواع دیوارپوش برای فضای داخلی " از کاشی های شیشه ای به عنوان جدا کننده های شفاف صحبت کردم. کاشی ها یا اجر های شیشه ای با شیوه ی پرس کردن خمیر شیشه در قالب هایی با ابعاد تقریبا مشخص تولید می شن. که ابعاد مربعی اونها تقریبا بیست سانتی متر در بیست سانتی متر است وضخامتی حدود هفت و نیم سانتی متر دارد.
کاشی ها از ترکیب خرده های چوب پنبه با رزین به دست میاد که خمیر حاصل شده رو در قالب های خاصی فشرده می کنند. برای اینکه مقاوت محصول بالا بره و رزین دربهترین حالت خودش مواد رو به بهم بچسبونه، مخلوط رو همراه قالب ها داخل کوره و در معرض حرارت قرار می دن. این کاشی ها با ضخامتی در حدود چهار تا هشت میلیمتر دارند.
ابعاد کاشی های مستطیلی سی سانت در پانزده سانتی متر و یا شصت در سی سانتی متر هستند.
بر روی استری انعطاف پذیر لایه ای از وینیل چسبانده اند و با اشکال مربع یا مستطیل یا نواری به نام کاشی های وینیل تولید کرده اند. ابعاد مستطیلی کاشی های وینیلی 15 در 25 سانتی متر و ابعاد نواری اون 2.5 در 90 سانتی متر است. البته این محصول به شکل رول هایی به عرض 50 تا 150 سانتی متر هم تولید می شن، که تنوع رنگ و طرح اونها بسیار بالاست.
وقتی به این ترکیب مواد فلزی اضافه می کنند، کاشی هادی جریان برق می شه و در نتیجه محصولی ضد جرقه تولید می شه که برای استفاده در اتاق های عمل و همین طور اتاق هایی که خاصیت این چنینی دارند انتخاب بسیار خوبی محسوب می شه. كاشي مسي به شکل براق و جلادار، كاشي آلومينيومي که داری لعاب پخته شده است و كاشي روي با پوشش كروم به بازار عرضه می شوند.
متریال روان كننده و پايدار كننده در کنار عناصر رنگ دهنده و همین طور پر كننده آزبستي تولید می شن. این مواد در حالتی که در جه حرارتی بالایی دارند باهم مخلوط می شن و به شکل ورقه هایی در میان که ضخامتی در حدود یک ونیم تا سه میلیمتر دارند. محصول نهایی ورق هایی با رنگ های متنوع است که با ابعاد مربعی بین 20 تا 30 سانتی متر و نواری با طول 45 سانت و عرض 25 تا 30 سانت تولید می شن.
ترکیب فيبر آزبستي و چسبنده های قیری و همین طور مواد رنگ دهنده ی خاص، عناصر تشکیل دهنده ی این متریال هستند. گاهی اوقات برای اینکه انعطاف پذیری اونها افزایش پیدا کنه به این ترکیبات پلي‌استايرين هم اضافه می شه. بعد از ترکیب این مواد با هم اونها رو در تحت فشار زیاد ورقه هایی تولید می کنند که ضخامتی در حدود 3 تا 5 میلیمتر داره.
خروجی حاصل رو به اشکال مستطیلی و مربعی می برند. و یا حتی از اونها نوارهایی به طول 45 سانتی متر و عرض 2.5 تا 5 سانتی متر تهیه می کنند. این محصول در طرح ها و نقش ها و رنگ های مختلف تهیه می شه. امکان نصب اونها بر روي زيرسازي چوبي، و همین طور آسفالت ماستيك يا بتن با چسب قيري وجود داره.
نکته مهم این هست که سطح زیرین باید کاملا تمیز و مسطح باشه چون اگر این موضوع اتفاق نیوفته محصول دچار ترک خردگی می شه. این محصول خاصیت ضد اب داره اما مواد شیمیایی اون رو خراب می کنند. به همین دلیل گزینه انتخابی خوبی برای فضاهای صنعتی نیست.
این محصول معمولا از تفاله های نیشکر ساخته می شه. تایلهایی که از الیاف نیشکر ساخته می شن نه تنها از قدیمی ترین انواع تایل ها هستند بلکه قیمت بسیار ارزانی هم دارند و از گذشته برای ایجاد فضاهای آکوستیک بسیار مورد استفاده قرار می گرفته اند. به این صورت که فیبر ها رو تحت فشار قرار می دادند و با این کار تخته هایی رو تولید می کردند.
این تایل ها رو معمولا سوراخدار تولید می کردند؛ در نتیجه خاصیت اکوستیکی اونها افزایش پیدا می کرد. اما در صورتی که آب به اونها برخورد کنه دچار تغییر شکل و تغییر ابعاد می شن و مقاوت اونها هم کاهش پیدا می کنه. تنوعی که در شکل و فرم ظاهری اونها می تونه ظاهر بشه در حقیقت مربوط به شکل حفره های اونها ست.
البته پیش روی اتش در اونها کم است اما باید بگم که خاصیت ضد حریق ندارند. ابعاد اونها 30 در 30 یا 60 در 60 سانتی متر است.
این تایل ها از پشم های معدنی ساخته می شن. به دلیل بالا بردن خاصیت آکوستیک اونها سوراخدار یا شکافدار تولید می شن. طوری که هر چقدر تعداد سوراخ ها بیشتر بشه میزان هرز انرژی به کم ترین میزان خودش می رشه. این مصالح در ساختمانهای صنعتی، فرهنگی مثل کتابخانه ها و... موسسات علمی مورد استفاده قرار می گیرند.
این تایل ها خاصیت ضد حریق دارند بنابرانی در راهروهای فرار از آتش و مکان های تجمع عمومی می تونن مورد استفاده قرار بگیرن. و در تنوع بالایی از رنگ و طرح و بافت و همین طور امکان اکوستیک بودن تولید می شن. اما موقع رنگ کردن اونها باید دقت کرد که خلل و فرج ها پر نشن تا در نتیجه امکان اکوستیک بودن اونها از بین نره.
این نوع از کاشی ها نوعی متریال میانی از جنس پشم های معدنی داره که باعث بالا رفتن خاصیت اکوستیکی اونها می شه
، اما از تاوه های سوراخدار از جنس فلز ساخته می شن. این تاوه ها می تونن از جنس الومینیوم و ورق های فولادی باشن. که معمولا لعاب پخته شده ی سفید رنگی روی اونها کشیده می شه.
هزینه ی این تایل ها زیاده اما از اونجایی که طول عمر بالا هزینه نگهداری کمی داره به صرفه هست. به یک دستمال نم دار به راحتی تمیز می شه ضمن این که رنگ درخشان روی اون شفافیت و جلوه ی زیبایی به محیط می ده.
سخن آخر:
سعی کردم در تمامی مطالب این مقاله و مقاله ی " کاشی" و همین طور مقاله ی " کاشی و سرامیک در ایران" کلیه نکات مربوط یه کاشی های مدرن و سنتی رو توضیح بدم.
در این مقاله برای شروع نکاتی از کاشی کاری ها و معنای اونها در معماری اسلامی رو توضیح دادم اما امروزه با توجه به گرایش بیشتر افراد به متریال های مقاوم، متنوع، کم هزینه و سریع در اجرا، نکاتی در رابطه با کاشی های مدرن امروزی رو توضیح دادم.
کاشی هایی که برای پروژه های مدرن امروزی برای اکثر فضاها به راحتی اجرا می شن و تمامی نیازها رو تامین می کنند. امکان طراحی پروژه های زیادی با خلاقیت بالا و فرم و شکل های متنوع با این محصولات وجود داره.
