رویاسازان بکراندیش
در حال بارگذاری...
تاریخچه ی ساخت متریالی تحت عنوان آجر به 12 تا 13 هزار سال پیش بر می گرده، تعیین این محدوده ی زمانی بر اساس کشف مستنداتی از اعماق رود نیل بود. آثار به جا مانده از کوره های سفال و آجر پزی در تپه های شوش و سیلک، نشون می ده که قدمت وجود آجر در ایران به هزاره چهارم پيش از ميلاد ميرسه. در هندوستان مستندات نشون می ده که این متریال از حدود شش هزار سال پیش در این کشور استفاده می شده.
برای ساخت برج بابل که قدمت اون به پنج هزار سال قبل می رسه، از آجر استفاده شده و در کشور ما، برای ساخت بناهای تاریخی بسیاری از جمله: تاق كسري، آرامگاه شاه اسماعيل ساماني، گنبدكاوس، مسجد جامع اصفهان از آجر استفاده شده. علاوه بر این برای ساخت بسیاری از سد ها و پل ها هم از آجر استفاده شده، مثل: پل دختر و سد کبار و ...
در واقع در کشور ما در هر منطقه ای که متریال سنگ کم اما خاک رس زیاد بود استفاده از آجر در ساخت ساختمان ها بسیار رواج پیدا کرده بود.
ابعاد آجر در دوره ها مختلف تاریخ متفاوت بود، به نحوی که ابعاد آجر ایلامی: 38 در 38 در 10 – آجر های دوره ساسانیان که برای ساخت آتشکده ها استفاده می کردند: 44 در 44 در 7 تا 8 – بعد از جنگ جهانی اول آجر هایی که روس ها استفاده می کردند و به آجر قزاقز معروف شده بود: به ابعاد 20 در 10 در 5 بوده است. اما در زمان حاضر تنوع بالایی برای انواع آجر ها وجود داره توپر، سوراخدار، بلوكهاي ديواري و سقفي توخالي و ...
وقتی خاک مرطوب می شه قابلیت چسبندگی پیدا می کنه بنابراین می تونه توی قالب قرار بگیره وقتی خاک رو در این حالت در مقابل افتاب خشک می کنند خشت به دست میاد. زمانی که این خشت پخته می شه در واقع آجر به دست میاد. شاید بتونیم بگیم که آجر می تونه یک سنگ مصنوعی باشه که طی این روند ساخته می شه.
ترکیبات آجر هم شامل موادی نظیر : خاك رس، ماسه، فلدسپات، سنگ آهك، سولفاتها، سولفورها، فسفاتها، كانيهاي آهن، مگنز، منيزيم، سديم، پتاسيم، مواد آلي گياهي و مواد دیگر هست.
ابتدا مواد خام رو استخراج می کنند، سپس مواد خام رو آماده کرده و گل درست می کنند، بعد گل ها رو قالب زنی یا خشت زنی می کنند، و بعد خشت ها رو در مقابل آفتاب قرار داده و خشک می کنند و در نهایت این ماده رو می پزند و آجر به دست میاد.
معمولا در عمق های کم زمین می شه خاک رس رو پیدا کرد اما خاک هایی که قابلیت سوخت کم تری دارند رو باید در عمق های پایین تر زمین پیدا کرد. ابتدا خاک سطحی کنار زده می شه و قسمت هایی از خاک که ریشه های گیاهان و سنگ و کلوخ هست جدا می شه. خاکی که از کندن به دست میاد توسط تسمه نقاله به انبار می ره و با خاک های دیگه مخلوط می شه.
براي تهیه هر هزار قالب آجر كه وزن آن حدود 2250 تا 3000 كيلوگرم می شه به استخراج و حمل چهار تا پنج تن خاك نياز هست.
خاکی که برای تهیه آجر استفاده می شه ترکیبی هست از خاك رس، ماسه، فلدسپات، سنگ آهك، سولفاتها، سولفورها، فسفاتها، كانيهاي آهن، مگنز، منيزيم، سديم، پتاسيم، مواد آلي گياهي و ... اما ماده ی اصلی که برای ساخت اجر استفاده می شه خاک رس هست که از تجزیه فلدسپاتها، ميكاها تحت اثر اسيد كربنيك به دست میاد.
در خاکی که برای ساخت آجر استفاده می شه نباید مواد آلی وجود داشته باشه، چون این مواد داخل کوره که قرار بگیرند می سوزند برای همین آجر پوک و توخالی می شه و مقاومتش پایین میاد.
اول کلوخ های خاک رس در کارخانه از طریق سنگ شکن ها خرد می شن، طوری که اندازه ی اونها در بزرگترین حالت 5 سانتی متر باشه. بعد از این مرحله مواد حاصل رو از طریق تسمه نقاله به آسیاب ها منتقل می کنند و وقتی این کار انجام می شه خاک به صورت گرد در میاد در نتیجه خیلی خوب با هم ترکیب می شن، خصوصا وقتی از میان سرند لرزان رد بشن.
وقتی این کار انجام بشه قسمت هایی که به صورت گرد هستند باقی می مونن و قسمت هایی که دانه های درشتی دارند به آسیاب بر می گردند. به خاکی که کاملا یک دست شده آب اضافه می کنند و مواد رو از طریق دستگاه خوب باهم ترکیب می کنند تا به صورت خمیر دربیاد. اما مقدار آبی که به خاک اضافه می شه کاملا بستگی به روش قالب گیری داره.
روش سنتی خشت زنی به این صورت هست که قالب ها رو روی زمین قرار می دهند و داخل اونها رو با گل پر می کنند، بعد از این کار اونها رو از طریق دست خوب متراکم می کنند تا بافت خشت یکپارچه و بدون هوای اضافه بشه و بعد هم سطح روی اون رو صاف می کنند.
بعد از اون هم قالب رو بر می دارند و می شورند تا مواد اضافه جدا بشه و بعد از اون داخل قالب رو دوباره با اب مرطوب می کنند و در کنار خشت قبلی قرار می دهند. بعضی مواقع به جای آب از ماسه یا لجن کارخانه های سنگ بری استفاده می کنند تا گل به قالب نچسبد.
برای روش های سنتی اگر قالب فلزی باشه یا با یک استر فلزی از داخل پوشیده بشه، عمر قالب بالا می ره، قالب ها می تونه چند تایی باشه تا رندمان بالا بره یا اینکه می تونن به جای دست از کاردک یا سیم برای صاف کردن سطح قالب استفاده کنند.
شاید در نگاه اول فکر کنید که این روش منسوخ شده اما امروزه برای بسیاری از پروژه های ساختمانی خاص که از متریال های خاصی استفاده می شه حتی در کشور های بسیار مدرن برای بسیاری از نماهای ساختمانی از آجر هایی استفاده می شه که بادست ساخته می شن. حتی در کشور ما خشت آجر قزاقي را با دست درست می کنند، طوری که قزاقی های ماشینی به کیفیت قزاقی های دستی نیست.
در کارخانه های آجر پزی عمدتا سه روش برای قالب زنی وجود داره:
این روش به صورتی هست که مقدار آب اضافه شده به قدری هست که خاک به صورت خمیری در بیاد، خمیری که حاصل می شه از داخل ماشین مکنده عبور می کنه تا هوا زدایی بشه.
بعد از این مرحله خمير به از طریق يك مارپيچ چرخنده به طرف جلو حرکت داده می شه و از بین قالبی رد می شه و شكل آن را به خود مي گيره و شکلی شبیه به منشور از گل ساخته شده با شكل و اندازه معين و خاص ساخته می شه. اين منشور گلي از داخل يك دستگاه برش عبور داده مي شود و از طریق یک سيم به طولهاي معيني بريده مي شود.
اين روشی هست که رطوبت بيشتري به خاك اضافه مي شه و خميری که به دست میاد در یک قالب ريخته مي شود. مشکل این روش این هست که هوای زیادی داخل خشت باقی می مونه که بعد از خشک شده باعث می شه که مقاومت اجر پایین بیاد.
خاك آجر را از طریق آسياب كاملا می کوبند و مقدار كمي آب به آن مي زنند تا کمی مرطوب بشه. این خاک نمناک رو داخل قالب های فولادی خشت می زنن و با فشار زیاد می کوبند، بنابراین با این روش دیگه نیازی نیست تا خشت ها خشک بشن.
منظور از اتاق گرم اتاق باریک با دیواره های بلندی است که دور تا دور جای چیدن آجر وجود داره. بعد از اینکه خشت ها رو دور تا دور داخل جایگاه ها ی داخل دیوار قرار می دن، هوای گرمی از پایین به داخل اتاق دمیده می شه و هوای مرطوب از بالای اتاق خارج می شه.
داخل تونل های گرم خشت ها را برروی واگن ها می چینن و اونها رو به داخل تونل هدایت می کنند. از كف تونل به سمت انتهاي آن هواي داغ دمیده می شه كه باعث بخار شدن آب داخل خشت ها و خشك شدن اونها می شه. هواي سرد و مرطوب هم، از قسمت انتهایی تونل بیرون می ره.
بعد از خشک شدن خشت ها، اونها رو داخل کوره می چینند، ولی اونها رو طوری با فاصله کنار هم می چینند که هوای داغ بتونه از لا به لای اونها عبور کنه.
پختن آجر یعنی اینکه به خشت خام به قدری گرما داده بشه که اب شیمیایی داخل اون تبخیر بشه و باعث بشه که دانه های خاک رس در اثر عرق کردن به هم محکم متصل بشن اما ذوب نشن. اینجاست که هيدروسيليكات آلومينيوم، آب شيميايي داخلش از بین میره و سيليكات آلومينيوم حاصل می شه.
خشت ها در دمایی در حدود صد درجه حالت خمیری اونها از بین میره، در دمای حدود پانصد درجه، آب شیمیایی رس تبخیر می شه، و در دمای هشتصد تا نهصد درجه سانتیگراد، خشت کاملا پخته می شه و دانه های خاک به هم محکم متصل می شن. سفال ها و سرامیک ها با حرارتی در حدود هزار و چهرصد درجه می پزند و چینی های نسوز با حرارتی بالاتر که در مقاله "کاشی و سرامیک در ایران" در این مورد صحبت کردم.
انواع کوره های آجر پزی
كوره هاي آجرپزي سه نوع دارند: 1
- كوره تنوره اي يا متناوب
2- كوره هوفمان
3-كوره تونلي
اين كوره ها به صورت به هم پيوسته نيستند، و در واقع محل قرارگیری آجر و آتش هر دو تغییر نمی کنه، اين كوره به شکل تنوری كوتاه و گشاد است كه خشت ها را داخل اون مي چينند و از زير آتش روشن می کنند و شعله های اتش و هوای داغ باعث پخته شدن خشت ها می شه بعد از اینکه خشت ها پخته شد با باز کردن در کوره اجازه می دن که خشت ها خشک بشن.
جنس اين آجرها همه یکسان نیست و از پايين به بالا به ترتیب آجر جوش، آجر سبز، آجر بهي رنگ، آجر سفيد، آجر ابلق، آجر قرمز و آجر نيم پخته است. اما اتلاف انرژی بسیار زیادی در این کوره ها وجود داره.
شکل های اولیه این کوره ها دايره اي شکل هست اما امروزه اونها رو با شكلهاي كشيده و زيگزاگ نيز هم می سازند.
كوره از تعدادي اتاق تشکیل شده كه در نوعهای گرد و قديمیتر اونها، بهشون قميز می گفتند، هر اتاق یک خروجی هوا و دریچه به سمت دودکش داره که معمولا هم این دریچه بازه. آتشی که در زیر این کوره ها تولید حرارت می کنه به صورت متحرک هست. ولی کوره هافمن محاسنی هم داره که شامل: صرفه جویی در انرژی، یکنواخی پخت، و تولید منظم آجر می شه.
این کوره ها مدرن ترین نوع کوره ها هستند که در اونها حتی سرامیک هایی که درجه ی ممتاز هم دارند پخته می شه، کف تونل یک ریل هست و کانون آتش هم در مرکز قرار داره، هوای سرد هم از محل خروج آجر ها در جهت مخالف دمیده می شه.
آجر اگر کیفیت خوبی داشته باشه در برخورد با یک آجر دیگه صدای زنگ می ده، که نشون می ده هم سلامت و توپر و مقاومه و هم میزان جذب آب در اون آجر بالا نیست. آجری که صدای خفه داشته باشه یا خوب نپخته یا ترک داره، آجر های بی کیفیت میزان جذب اب بالایی دارند برای همین موقع سرما آب داخلشون نفوذ می کنه و یخ می زنه و آجر ها پودر می شن.
آجر با کیفیت در مقابل گرمای زیاد نباید حالت خمیری پیدا کنه و ذوب بشه. میزان انتقال حرارت در اونها باید کم باشه، و رنگ یکنواختی داشته باشه، بافت اون هم باید همگن و یکنواخت باشه.
آجرها رو می تونیم به چند روش طبقه بندی کنیم:
بر مبنای جنس آجر : آجر فشاري یا ماشينی
بر مبنای رنگ آجر :
بر مبنای ابعاد و شكل آجر:
قطعه های کوچک آجرها رو می تونن در ساخت وساز ها استفاده کنند، مثل: سه قد، نيم، چارك، كلوك، لاپه، كاردي، دم كلاغي ،قلمداني
یکی از مشکلات آجر ها وجود آلوئك هاست، وجود آهک در آجر باعث ترکیدن آجری می شه که در نما مورد استفاده قرار گرفته، و مشکل دیگه ی آجر سفیدک زدن هست، وجود نمک در آجر باعث می شه که آجری که در نمای ساختمان استفاده می شه در مقابل باران و رطوبت شوره بزنه.
سخن آخر
در این مقاله و مقاله ی "کاشی" و "کاشی و سرامیک در ایران" سعی کردم انواع کاربرد های سنتی و مدرن از خاک و خشت خام رو توضیح بدم این متریال که مبنای ساخت و ساز در بسیاری از معماری های باستانی هست حتی در معماری به سبک مدرن هم می تونه به زیبایی مورد استفاده قرار بگیره چون تنوع و انعطاف پذیری بالایی داره.
تاریخچه ی ساخت متریالی تحت عنوان آجر به 12 تا 13 هزار سال پیش بر می گرده، تعیین این محدوده ی زمانی بر اساس کشف مستنداتی از اعماق رود نیل بود. آثار به جا مانده از کوره های سفال و آجر پزی در تپه های شوش و سیلک، نشون می ده که قدمت وجود آجر در ایران به هزاره چهارم پيش از ميلاد ميرسه. در هندوستان مستندات نشون می ده که این متریال از حدود شش هزار سال پیش در این کشور استفاده می شده.
برای ساخت برج بابل که قدمت اون به پنج هزار سال قبل می رسه، از آجر استفاده شده و در کشور ما، برای ساخت بناهای تاریخی بسیاری از جمله: تاق كسري، آرامگاه شاه اسماعيل ساماني، گنبدكاوس، مسجد جامع اصفهان از آجر استفاده شده. علاوه بر این برای ساخت بسیاری از سد ها و پل ها هم از آجر استفاده شده، مثل: پل دختر و سد کبار و ...
در واقع در کشور ما در هر منطقه ای که متریال سنگ کم اما خاک رس زیاد بود استفاده از آجر در ساخت ساختمان ها بسیار رواج پیدا کرده بود.
ابعاد آجر در دوره ها مختلف تاریخ متفاوت بود، به نحوی که ابعاد آجر ایلامی: 38 در 38 در 10 – آجر های دوره ساسانیان که برای ساخت آتشکده ها استفاده می کردند: 44 در 44 در 7 تا 8 – بعد از جنگ جهانی اول آجر هایی که روس ها استفاده می کردند و به آجر قزاقز معروف شده بود: به ابعاد 20 در 10 در 5 بوده است. اما در زمان حاضر تنوع بالایی برای انواع آجر ها وجود داره توپر، سوراخدار، بلوكهاي ديواري و سقفي توخالي و ...
وقتی خاک مرطوب می شه قابلیت چسبندگی پیدا می کنه بنابراین می تونه توی قالب قرار بگیره وقتی خاک رو در این حالت در مقابل افتاب خشک می کنند خشت به دست میاد. زمانی که این خشت پخته می شه در واقع آجر به دست میاد. شاید بتونیم بگیم که آجر می تونه یک سنگ مصنوعی باشه که طی این روند ساخته می شه.
ترکیبات آجر هم شامل موادی نظیر : خاك رس، ماسه، فلدسپات، سنگ آهك، سولفاتها، سولفورها، فسفاتها، كانيهاي آهن، مگنز، منيزيم، سديم، پتاسيم، مواد آلي گياهي و مواد دیگر هست.
ابتدا مواد خام رو استخراج می کنند، سپس مواد خام رو آماده کرده و گل درست می کنند، بعد گل ها رو قالب زنی یا خشت زنی می کنند، و بعد خشت ها رو در مقابل آفتاب قرار داده و خشک می کنند و در نهایت این ماده رو می پزند و آجر به دست میاد.
معمولا در عمق های کم زمین می شه خاک رس رو پیدا کرد اما خاک هایی که قابلیت سوخت کم تری دارند رو باید در عمق های پایین تر زمین پیدا کرد. ابتدا خاک سطحی کنار زده می شه و قسمت هایی از خاک که ریشه های گیاهان و سنگ و کلوخ هست جدا می شه. خاکی که از کندن به دست میاد توسط تسمه نقاله به انبار می ره و با خاک های دیگه مخلوط می شه.
براي تهیه هر هزار قالب آجر كه وزن آن حدود 2250 تا 3000 كيلوگرم می شه به استخراج و حمل چهار تا پنج تن خاك نياز هست.
خاکی که برای تهیه آجر استفاده می شه ترکیبی هست از خاك رس، ماسه، فلدسپات، سنگ آهك، سولفاتها، سولفورها، فسفاتها، كانيهاي آهن، مگنز، منيزيم، سديم، پتاسيم، مواد آلي گياهي و ... اما ماده ی اصلی که برای ساخت اجر استفاده می شه خاک رس هست که از تجزیه فلدسپاتها، ميكاها تحت اثر اسيد كربنيك به دست میاد.
در خاکی که برای ساخت آجر استفاده می شه نباید مواد آلی وجود داشته باشه، چون این مواد داخل کوره که قرار بگیرند می سوزند برای همین آجر پوک و توخالی می شه و مقاومتش پایین میاد.
اول کلوخ های خاک رس در کارخانه از طریق سنگ شکن ها خرد می شن، طوری که اندازه ی اونها در بزرگترین حالت 5 سانتی متر باشه. بعد از این مرحله مواد حاصل رو از طریق تسمه نقاله به آسیاب ها منتقل می کنند و وقتی این کار انجام می شه خاک به صورت گرد در میاد در نتیجه خیلی خوب با هم ترکیب می شن، خصوصا وقتی از میان سرند لرزان رد بشن.
وقتی این کار انجام بشه قسمت هایی که به صورت گرد هستند باقی می مونن و قسمت هایی که دانه های درشتی دارند به آسیاب بر می گردند. به خاکی که کاملا یک دست شده آب اضافه می کنند و مواد رو از طریق دستگاه خوب باهم ترکیب می کنند تا به صورت خمیر دربیاد. اما مقدار آبی که به خاک اضافه می شه کاملا بستگی به روش قالب گیری داره.
روش سنتی خشت زنی به این صورت هست که قالب ها رو روی زمین قرار می دهند و داخل اونها رو با گل پر می کنند، بعد از این کار اونها رو از طریق دست خوب متراکم می کنند تا بافت خشت یکپارچه و بدون هوای اضافه بشه و بعد هم سطح روی اون رو صاف می کنند.
بعد از اون هم قالب رو بر می دارند و می شورند تا مواد اضافه جدا بشه و بعد از اون داخل قالب رو دوباره با اب مرطوب می کنند و در کنار خشت قبلی قرار می دهند. بعضی مواقع به جای آب از ماسه یا لجن کارخانه های سنگ بری استفاده می کنند تا گل به قالب نچسبد.
برای روش های سنتی اگر قالب فلزی باشه یا با یک استر فلزی از داخل پوشیده بشه، عمر قالب بالا می ره، قالب ها می تونه چند تایی باشه تا رندمان بالا بره یا اینکه می تونن به جای دست از کاردک یا سیم برای صاف کردن سطح قالب استفاده کنند.
شاید در نگاه اول فکر کنید که این روش منسوخ شده اما امروزه برای بسیاری از پروژه های ساختمانی خاص که از متریال های خاصی استفاده می شه حتی در کشور های بسیار مدرن برای بسیاری از نماهای ساختمانی از آجر هایی استفاده می شه که بادست ساخته می شن. حتی در کشور ما خشت آجر قزاقي را با دست درست می کنند، طوری که قزاقی های ماشینی به کیفیت قزاقی های دستی نیست.
در کارخانه های آجر پزی عمدتا سه روش برای قالب زنی وجود داره:
این روش به صورتی هست که مقدار آب اضافه شده به قدری هست که خاک به صورت خمیری در بیاد، خمیری که حاصل می شه از داخل ماشین مکنده عبور می کنه تا هوا زدایی بشه.
بعد از این مرحله خمير به از طریق يك مارپيچ چرخنده به طرف جلو حرکت داده می شه و از بین قالبی رد می شه و شكل آن را به خود مي گيره و شکلی شبیه به منشور از گل ساخته شده با شكل و اندازه معين و خاص ساخته می شه. اين منشور گلي از داخل يك دستگاه برش عبور داده مي شود و از طریق یک سيم به طولهاي معيني بريده مي شود.
اين روشی هست که رطوبت بيشتري به خاك اضافه مي شه و خميری که به دست میاد در یک قالب ريخته مي شود. مشکل این روش این هست که هوای زیادی داخل خشت باقی می مونه که بعد از خشک شده باعث می شه که مقاومت اجر پایین بیاد.
خاك آجر را از طریق آسياب كاملا می کوبند و مقدار كمي آب به آن مي زنند تا کمی مرطوب بشه. این خاک نمناک رو داخل قالب های فولادی خشت می زنن و با فشار زیاد می کوبند، بنابراین با این روش دیگه نیازی نیست تا خشت ها خشک بشن.
منظور از اتاق گرم اتاق باریک با دیواره های بلندی است که دور تا دور جای چیدن آجر وجود داره. بعد از اینکه خشت ها رو دور تا دور داخل جایگاه ها ی داخل دیوار قرار می دن، هوای گرمی از پایین به داخل اتاق دمیده می شه و هوای مرطوب از بالای اتاق خارج می شه.
داخل تونل های گرم خشت ها را برروی واگن ها می چینن و اونها رو به داخل تونل هدایت می کنند. از كف تونل به سمت انتهاي آن هواي داغ دمیده می شه كه باعث بخار شدن آب داخل خشت ها و خشك شدن اونها می شه. هواي سرد و مرطوب هم، از قسمت انتهایی تونل بیرون می ره.
بعد از خشک شدن خشت ها، اونها رو داخل کوره می چینند، ولی اونها رو طوری با فاصله کنار هم می چینند که هوای داغ بتونه از لا به لای اونها عبور کنه.
پختن آجر یعنی اینکه به خشت خام به قدری گرما داده بشه که اب شیمیایی داخل اون تبخیر بشه و باعث بشه که دانه های خاک رس در اثر عرق کردن به هم محکم متصل بشن اما ذوب نشن. اینجاست که هيدروسيليكات آلومينيوم، آب شيميايي داخلش از بین میره و سيليكات آلومينيوم حاصل می شه.
خشت ها در دمایی در حدود صد درجه حالت خمیری اونها از بین میره، در دمای حدود پانصد درجه، آب شیمیایی رس تبخیر می شه، و در دمای هشتصد تا نهصد درجه سانتیگراد، خشت کاملا پخته می شه و دانه های خاک به هم محکم متصل می شن. سفال ها و سرامیک ها با حرارتی در حدود هزار و چهرصد درجه می پزند و چینی های نسوز با حرارتی بالاتر که در مقاله "کاشی و سرامیک در ایران" در این مورد صحبت کردم.
انواع کوره های آجر پزی
كوره هاي آجرپزي سه نوع دارند: 1
- كوره تنوره اي يا متناوب
2- كوره هوفمان
3-كوره تونلي
اين كوره ها به صورت به هم پيوسته نيستند، و در واقع محل قرارگیری آجر و آتش هر دو تغییر نمی کنه، اين كوره به شکل تنوری كوتاه و گشاد است كه خشت ها را داخل اون مي چينند و از زير آتش روشن می کنند و شعله های اتش و هوای داغ باعث پخته شدن خشت ها می شه بعد از اینکه خشت ها پخته شد با باز کردن در کوره اجازه می دن که خشت ها خشک بشن.
جنس اين آجرها همه یکسان نیست و از پايين به بالا به ترتیب آجر جوش، آجر سبز، آجر بهي رنگ، آجر سفيد، آجر ابلق، آجر قرمز و آجر نيم پخته است. اما اتلاف انرژی بسیار زیادی در این کوره ها وجود داره.
شکل های اولیه این کوره ها دايره اي شکل هست اما امروزه اونها رو با شكلهاي كشيده و زيگزاگ نيز هم می سازند.
كوره از تعدادي اتاق تشکیل شده كه در نوعهای گرد و قديمیتر اونها، بهشون قميز می گفتند، هر اتاق یک خروجی هوا و دریچه به سمت دودکش داره که معمولا هم این دریچه بازه. آتشی که در زیر این کوره ها تولید حرارت می کنه به صورت متحرک هست. ولی کوره هافمن محاسنی هم داره که شامل: صرفه جویی در انرژی، یکنواخی پخت، و تولید منظم آجر می شه.
این کوره ها مدرن ترین نوع کوره ها هستند که در اونها حتی سرامیک هایی که درجه ی ممتاز هم دارند پخته می شه، کف تونل یک ریل هست و کانون آتش هم در مرکز قرار داره، هوای سرد هم از محل خروج آجر ها در جهت مخالف دمیده می شه.
آجر اگر کیفیت خوبی داشته باشه در برخورد با یک آجر دیگه صدای زنگ می ده، که نشون می ده هم سلامت و توپر و مقاومه و هم میزان جذب آب در اون آجر بالا نیست. آجری که صدای خفه داشته باشه یا خوب نپخته یا ترک داره، آجر های بی کیفیت میزان جذب اب بالایی دارند برای همین موقع سرما آب داخلشون نفوذ می کنه و یخ می زنه و آجر ها پودر می شن.
آجر با کیفیت در مقابل گرمای زیاد نباید حالت خمیری پیدا کنه و ذوب بشه. میزان انتقال حرارت در اونها باید کم باشه، و رنگ یکنواختی داشته باشه، بافت اون هم باید همگن و یکنواخت باشه.
آجرها رو می تونیم به چند روش طبقه بندی کنیم:
بر مبنای جنس آجر : آجر فشاري یا ماشينی
بر مبنای رنگ آجر :
بر مبنای ابعاد و شكل آجر:
قطعه های کوچک آجرها رو می تونن در ساخت وساز ها استفاده کنند، مثل: سه قد، نيم، چارك، كلوك، لاپه، كاردي، دم كلاغي ،قلمداني
یکی از مشکلات آجر ها وجود آلوئك هاست، وجود آهک در آجر باعث ترکیدن آجری می شه که در نما مورد استفاده قرار گرفته، و مشکل دیگه ی آجر سفیدک زدن هست، وجود نمک در آجر باعث می شه که آجری که در نمای ساختمان استفاده می شه در مقابل باران و رطوبت شوره بزنه.
سخن آخر
در این مقاله و مقاله ی "کاشی" و "کاشی و سرامیک در ایران" سعی کردم انواع کاربرد های سنتی و مدرن از خاک و خشت خام رو توضیح بدم این متریال که مبنای ساخت و ساز در بسیاری از معماری های باستانی هست حتی در معماری به سبک مدرن هم می تونه به زیبایی مورد استفاده قرار بگیره چون تنوع و انعطاف پذیری بالایی داره.
